نئون چهارمین عنصر فروان در جهان است که 0.0018 درصد از حجم فضای زمین را به خودش اختصاص می‌دهد. این عنصر به صورت گاز با مولکول‌های متشکل از یک اتم نئون است. میزان آن در جو زمین نسبت یک در 65 هزار است؛ اما چه کاربردها، مزایا، خواص و خطراتی دارد؟ ویژگی‌های آن چیست؟ در ادامه قصد داریم شما را با خواص نئون، جرم مولکولی و خطرات آن آشنا کنیم.
از گاز نئون بیشتر برای اهداف عملی و به عنوان یک عنصر بی‌اثر استفاده می‌شود که می‌تواند ترکیبی عجیب و غریب با فلوئر در آزمایشگاه باشد. این عنصر یک هیدرات ناپایدار است که از یون‌های Ne+، (NeAr)+، (NeH)+ و (HeNe+) تشکیل می‌شود. جالب است بدانید رنگ مایل به نارنجی این عنصر یکی از دلایل کاربرد آن در ساخت تابلوهای تبلیغاتی است که باعث جلب توجه افراد نسبت به تابلو و نوشته‌های روی آن می‌شود. در عین حال از آن برای تولید چراغ‌های برق نیز استفاده می‌کنند. البته در کنار این عنصر، از گازهای دیگری هم استفاده می‌شود تا رنگ‌های مختلفی را برای نور ایجاد کنند.
یکی دیگر از خواص و کاربردهایی که عنصر نئون دارد، استفاده برای نشانگرهای ولتاژ بالا، تولید صاعقه‌گیر، ساخت لوله‌های موج‌سنج، ساخت نوعی لیزر گازی و تولید برخی قطعات تلویزیون است.
اما دلایل کاربردهای متنوع این گاز چیست؟ دلیل مصرف این عنصر در لامپ‌های با ولتاژ کم، همان رنگی است که نئون در لامپ ایجاد می‌کند و باعث تابش نور زیباتری می‌شود. ضمن اینکه این لامپ‌ها مصرف برق کمتر و عمر طولانی‌تری دارند و در بازار بسیار پرفروش هستند.
به طور کلی از آنجایی که گاز نئون از نوع برودتی است از آن به جای هلیوم نیز استفاده می‌شود. در جاهایی که به دمای خیلی پایین نیاز باشد، از عنصر نئون مایع استفاده می‌شود. میزان ایجاد برودت و سرمای این گاز حدود 40 برابر هلیوم مایع و سه برابر هیدروژن مایع است؛ به همین دلیل از نئون در کارخانه‌های یخچال سازی نیز استفاده زیادی می‌شود.
جرم مولی گاز نئون
نئون گازی که با نام شیمیایی نئون (بدون پسوند و پیشوند) شناخته شده است. فرمول مولکولی آن Ne است و با جرم مولکولی20/18 شناخته شده است. همانطور که گفتیم این گاز بی‌رنگ نیست و به همین دلیل کاربردهای متنوعی دارد. البته برودتی بودن هم دلیل دیگر استفاده از این عنصر است.
حالا که با مزیت‌ها و کاربردهای عنصر نئون آشنا شدید، خوب است خطرات و نکات محافظتی زمان تماس و استفاده از این گاز را هم بدانید. قبل از هر چیز باید بدانید که وقتی فرد در معرض نئون قرار می‌گیرد، این گاز از راه تنفس وارد ریه شده و از طریق خون به راحتی در بدن جذب می‌شود. بنابراین باید زمان استفاده از آن، فضا باز باشد تا باعث خفگی و مسمومیت نشود.
عنصر نئون خاصیت تبخیرپذیری بسیار بالایی دارد و اگر در فضای بسته قرار بگیرد، باعث خفگی و مسمومیت می‌شود. سرمازدگی هم یکی دیگر از خطرات ناشی از تماس نئون با پوست است. همچنین باید مراقب باشید که این گاز با چشم تماس پیدا نکند. در این صورت باید چشم را با آب زیاد بشویید.
مسمومیت ناشی از عنصر نئون زمانی اتفاق می‌افتد که میزان غلظت آن در محیط بسته بیشتر از حد مجاز باشد. در این صورت علائمی مثل سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ را به دنبال دارد. اگر استنشاق این گاز زیاد اتفاق افتاده باشد و مقدار بالایی گاز نئون با غلظت زیاد وارد بدن شود، می‌تواند باعث از دست دادن هوشیاری شده و حتی خطر مرگ را هم به دنبال داشته باشد.
به محض اینکه میزان این عنصر در بدن افزایش یابد، سطح اکسیژن خون را کاهش می‌دهد که خطرناک است و منجر به مرگ هم می‌شود.
جالب است بدانید با وجود خطراتی که این عنصر می‌تواند برای سلامت بدن داشته باشد، تاثیر منفی روی محیط زیست ندارد و تا به حال هیچ مدرکی دال بر تخریب و آسیب نئون در محیط زیست ارائه نشده است.
حرف آخر
نئون هم مثل سایر عناصر و گازهای موجود در جو زمین کاربردهای زیادی دارد. استفاده برای یخچال سازی و محصولات برودتی، کاربرد برای لوله پلاسما و .... از کاربردهای رایج این گاز است. با این حال استفاده از آن باید با احتیاط صورت بگیرد؛ نئون به سرعت تبخیر می‌شود و می‌تواند از راه تنفس وارد بدن شود که تبعات خطرناکی را به دنبال دارد.
امیدواریم آنچه در این مطلب در رابطه با کاربردها و خطرات نئون گفته شد، پاسخ درستی به سوالات شما داده باشد.