اصطلاح Avionics از ترکیب دو کلمه Aviation و Electronics ایجاد شده است. بنابراین معنای لفظی آن الکترونیک هوانوردی استAvionics دسته ای از سیستم ها و تجهیزات الکترونیکی است که به طور خاص برای استفاده در حمل و نقل هوایی طراحی شده است هر هواپیمای مدرن ، فضاپیما و ماهواره مصنوعی از انواع مختلف سیستم ها برای انجام طیف وسیعی از وظایف مربوط به هدف و مأموریت خود استفاده می کند.هر هواپیمای مدرن ، فضاپیما و ماهواره مصنوعی از انواع مختلف سیستم های الکترونیکی برای انجام طیف وسیعی از وظایف مربوط به هدف و مأموریت خود استفاده می کند. به طور کلی ، هرچه صنعت یا مأموریت پیچیده تر باشد ، سیستم های الکترونیکی پیچیده تر از آنها استفاده می کنند.
برقی که هواپیما استفاده میکند کلا به دو نوع تفسیم میشود نوع اول جریان برق مستقیم ۲۸ ولتی است و برای مثال میتوان گفت استارتر های از نوع ژنراتوری با این نوع برق کار میکنند و بعد از استارت موتور این ژنراتور خود وظیفه تولید برق را بر عهده میگیرد .
نوع دیگر جریان برق در هواپیما جریان متانوب ۱۱۵ ولتی با فرکانس ۴۰۰ مگاهرتز است .
مولد های جریان برق در هواپیما به صورت زیر میباشد
ژنراتور و آلتروناتور ها این دو مولد جریان برق در هواپیما هستند و کارشان تبدیل نیروی مکانیکی به الکتریکی است و ژنراتور ها و آلترناتور ها نیروی مکانیکی خود را از موتور دریافت میکنند یعنی اینکه ژنراتور ها و آلترناتور ها توسط موتور پشتیبانی میشوند نیروی مکانیکی از موتور به واسطه گیربکس به آلترناتور و ژنراتور های میرسد و توسط این دو نیروی مکانیکی به نیروی برق تبدیل میشود و با توجه به تغییر مقدار نیروی مکانیکی منتقل شده توسط گیربکس که باعث تغییر فرکانس جریان برق تولیدی میشود بنابراین سیستمی تحت عنوان CSD نیروی مکانیکی منتقل شده از گیربکس را ثابت نگه میدارد منبع دیگر جریان برق باتری های هواپیما هستند ،باتری های هواپیما از نوع آب اسیدی و نیکل کادمیوم هستند که جریان برق ۲۴ ولتی را برای سیستم ها فراهم میکنند و توسط APU یا منبع خارجی شارژ میشوند خود سیستم APU که د واقع یک موتور توربوشفت است که در زیر سکان عمودی قرار میگیرد خود توانایی استارت زدن موتور و پشتیبانی از ژنراتور ها و آلترناتور ها و پمپ های هیدرولیکی و سیستم تهویه هوا را داراست در سیستم هم اینونتور ها وظیفه تبدیل جریان برق از متناوب به مستقیم یا برعکس را بر عهده دارند .
خوب من ابتدا سامانه های اویونیک میگم معادل ”الکترو اویونیک“ نیز در این زمینه استفاده میشود.
سیستمهای مخابراتی
سیستمهای مخابراتی در هواپیما به منظور تبادل اطلاعات، صوت و داده با ایستگاههای زمینی، دیگر هواپیماها و خدمه هواپیما مورد استفاده قرار میگیرند. برای ارتباطات گفتاری در هواپیما از سیستمهای HF, VHF و پنل مدیریت رادیویی و برای ارتباطات داده از سیستمهای SATCOM و ACARS استفاده میشود. سامانه HFبرای ارتباطات داده و صدایی برای مسافتهای طولانی بین هواپیماهای مختلف و همچنین بین هواپیما و یک یا چند ایستگاه زمینی مورد استفاده قرار میگیرد. سامانه VHF برای مکالمات بین خلبان و ایستگاههای زمینی و بین هواپیماهای مختلف برای بردهای کوتاه بکار میرود چراکه امواج VHF از اتمسفر عبور کرده و بصورت دید مستقیم است. سامانهSATCOMدر واقع یک سامانه مخابراتی سیار جهانی بوده که سرویسهای ارتباطی داده و صوت را برای هواپیماها فراهم میآورد. قابل اطمینانترین ارتباط مخابراتی برای یک هواپیما توسط SATCOM و با استفاده از ماهوارههای سازمان بینالمللی ماهوارهای/دریایی (INMARSAT) فراهم میگردد. سامانه گزارشدهی و آدرسدهی ارتباطات هواپیما (ACARS) یک سیستم دیجیتال است که امکان ارسال پیامها و گزارشها را بین هواپیما و ایستگاههای زمینی فراهم میکند و برای مدیریت دادههای نقشهٔ پرواز و نگهداری داده بین هواپیما و خطوط هوایی به کار میرود. برای برقراری ارتباطات داخلی هواپیما مانند تماس خلبان با خدمه پرواز، از تجهیزات تلفنی در نقاط مختلف هواپیما استفاده میشود
سیستمهای ناوبری
برای تعیین موقعیت و مسیریابی وسیله نقلیه مانند هواپیما، کشتی و فضاپیما از ناوبری استفاده میشود. ناوبری اینرسیایی و ناوبری با هدایت رادیویی دو روش اصلی برای ناوبری است. در سالهای ابتدایی صنعت هوانوردی، قطبنما، نقشه و ناوبری کور (Dead reckoning) از جمله روشهای مورد استفاده برای ناوبری بوده است. امروزه از سیستمهای نوین نظیر INS ,GPS ,DME و VOR و برای ناوبری هوایی استفاده میشود. ناوبری هواپیما فقط در مسیریابی آن خلاصه نمیشود، بلکه باید هواپیما را از برخورد به عوارض زمینی و هواپیماهای دیگر حفظ نمود. سیستم اجتناب از برخورد هوایی (TCAS) و سیستم هشدار نزدیکی زمین به ترتیب برای جلوگیری از برخورد هوایی و زمینی هواپیما مورد استفاده قرار میگیرد. سامانه INS یک روش ناوبری کاملاً مستقل برای هدایت هواپیما است که با استفاده از دیگر سامانههای جدید و تلفیق آنها دقت آن به حد قابل قبولی افزایش یافته است. سامانه GPS یک سامانه موقعیتیاب جهانی بر پایه ماهواره است که موقعیت را بر اساس طول و عرض جغرافیایی ارائه میدهد. سامانه DME یک دستیار رادیویی برای ناوبری برد متوسط است که فاصله برد مستقیم هواپیما تا ایستگاه تجهیزات DME را اندازه میگیرد و با توجه به موقعیت جغرافیایی تجهیزات آن عملیا ناوبری انجام میشود. سامانه VOR یک سیستم کمک ناوبری است که جهت نشان دادن سمت پرواز به سوی یک ایستگاه زمینی و ناوبری بین مسیرها استفاده میشود. سامانه اجتناب از برخورد هوایی یکی از مهمترین سامانههای موجود در هر هواپیمای مسافربری برای نظارت بر اطراف خود است. در این سامانه با شناسایی هواپیماها و مشخصات پروازی آنها نظیر سرعت، ارتفاع و جهت، پروازی ایمن را برای هواپیما فراهم میکند. این سامانه درجهای از هشدار یا اعلام فرمان و مانور لازم را برای جلوگیری از برخورد تأمین میکنند. سامانه EGPWS برای جلوگیری از برخورد هواپیما با عوارض زمین مورد استفاده قرار میگیرد. این سامانه در هنگام خطر اخطارهایی را بصورت دیداری و شنیداری برای خلبان ارسال میکند.
سیستم Instrument Landing System یا ILS
سیستم ILS یک سیستم رادیویی VHF/UHF در ناوبری در هنگام نشستن هواپیما است. برد این سیستم تا فاصله ۴۰ مایلی از انتهای باند میباشد که شامل دو نوع فرستندهاست که در باند فرود تعبیه میشوند، یکی از آنها موقغیت هواپیما را نسبت به خط وسط فرضی میان باند Localizer (LOC) و دیگری اطلاعات شیب فرود را فراهم مینماید که Glide Slop (G/S) نامیده میشود. این نکته بایستی ذکر شود که فرکانسهای G/S و LOC به صورت جفت شده (Pair) میباشند و برای هر فرکانس LOC فرکانس G/S تعریف شدهای وجود دارد. نشانگر CDI (Course Deviation Indicator) در یک هواپیما انحراف از مسیر پرواز را نشان میدهد. هنگامی که سوزنهای G/S و LOC در وسط نشاندهنده واقع شوند زمانی است که هواپیما در وضعیت ایدهآل قرار دارد.
سیستم مارکر بیکنز Marker Beacons
اطلاعات مربوط به میزان فاصله افقی هواپیما نسبت به ابتدای باند برای یک هواپیما که در حال نشستن میباشد از طریق آنتنهای مارکر بیکنز که برد آنها تا فاصله ۶ مایلی از انتهای باند میباشد، به هواپیما ارسلل میگردد علاوه بر مارکر بیکنز ذکر شده که به آن مارکر بیرونی (Outer Marker = OM) گویند یک فرستنده مارکر بیکنز میانی (Middle Marker = MM) با برد ۳۵۰۰ فوت نیز دارد. فرکانس امواج ساطع شده از مارکر بیکنز بیرونی برابر ۴۰۰ هرتز و به صورت یک سری علایم مورس با کد خط، خط (—) میباشد که از طریق گوشی خلبان قابل شنیدن و به صورت مشاهدهای به صورت لامپهای چشمک زن آبی و کهربایی در کابین قابل رویت است. فرکانس امواج ساطع شده مارکر بیکنز میانی ۱۳۰۰ هرتز بوده و به صورت یک سری علایم مورس با کد خط، نقطه (-. -.) میباشد و در کابین هواپیما به صورت لامپ چشمک زن کهربایی مشخص میشود.
سیستم Microwave Landing System یا MLS
MLS یک سیستم کمک ناوبری است که موقعیت خلبان را جهت نشستن در شرایط دید کم تعیین مینماید. سیستم MLS دارای دقت و انعطافپذیری بیشتری از ILS بوده و حتی تقرب در مسیر منحنی را نیز انجام میدهد. تقرب در مسیر منحنی این امکان را فراهم مینماید که از تقرب مستقیم در نواحی مسکونی شهر جلوگیری به عمل آمده و نتیجتاً باعث کاهش زمان تأخیر، سر و صدا و افزایش استانداردهای ایمنی فرودگاه گردد و همچنین هزینه نصب و نگهداری MLS به مراتب کمتر از ILS بوده و مزیت دیگر آن قابلیت نصب در هر فرودگاه با هر موقعیت جغرافیایی میباشد.
سیستم VHF Omni-Directional Range یا VOR
VOR یک سیستم کمک ناوبری است که جهت نشان دادن سمت پرواز به سوی یک ایستگاه زمینی و ناوبری بین مسیرها استفاده میشود. سیگنالها با فرکانس کم و متوسط تحت تأثیر بارهای استاتیک جو و تخلیههای الکتریکی و اثرات شب قرار میگیرند ولی از خواص ناوبری با امواج رادیویی VHF، ایمن بودن این امواج در مقابل اثرات جوی میباشد هدف از سیستم VOR به قرار زیر است:
الف- فراهم نمودن وسیلهای جهت تعیین موقعیت هواپیما نسبت به ایستگاههای زمینی VOR ب- فراهم نمودن مسیر اصلی پرواز به سمت ایستگاه VOR دیگر.
موقعیت هواپیما بر اساس واقع شدن هواپیما بر روی شعاعی از شعاعهای امواج همهجانبه قابل درجهبندی که از ایستگاه زمینی VOR ساطع میشوند، مشخص میشود. ایستگاههای VOR روی نمودارهای هوانوردی و راهنماهای فرودگاهها مشخص میباشند. جهت تعیین درجه شعاعی که هواپیما بر روی آن واقع میگردد، از اختلاف فاز بین سیگنالهایی که از ایستگاه زمینی تولید میشود، استفاده مینمایند. هواپیمایی که بر روی شعاع با درجه ۸۰ قرار گیرد بدین معنی است که راستای هواپیما نسبت به راستای شمال مغناطیسی تحت این زاویهاست. اگر هواپیما بر روی شعاع ۲۱۰ واقع شود بدین معنی است که هواپیما تحت زاویه ۳۰ از ایستگاه زمینی VOR دور میشود و واقع شدن بر روی شعاع ۳۰ به معنی نزدیک شدن تحت همین زاویه به ایستگاه مربوطهاست. شعاع گریز از مرکز به Radial و جانب به مرکز Bearing نامیده میشوند در واقع راستای R(210) با B(30) یکی میباشد ولی R(210) به معنای دور شدن در همان راستا از مرکز و B(30) بمعنای نزدیک شدن به مرکز میباشد. هنگامی که هواپیما بطور مستقیم در حال پرواز بالای یک ایستگاه VOR میباشد پرچم نشاندهنده (>) از حالت TO(>*) به حالت FROM (<*) تغییر وضعیت میدهد وسیله انحراف از وضعیت تعادل به نوسان میافتد یا به اصطلاح حالت عصبی پیدا مینماید و این علایم مبین این موضوع است که هواپیما نزدیک و در حال عبور از ایستگاه میباشد.
سیستم Distance Measuring Equipment یا DME
DME وسیلهای است که فاصله هواپیما را از یک ایستگاه زمینی اندازهگیری مینماید. جهت دقت و اطمینان بیشتر در DME بر خلاف سیستم رادار که از مکانیزم ارسال امواج و انعکاس آنها بعد از برخورد به مانع استفاده میشود، عمل انتقال امواج دو طرفه بوده بدین معنی که هم هواپیما و هم ایستگاه زمینی مبادرت به ارسال امواج مینمایند. مدت زمان کل دریافت امواج رادیویی از هواپیما به ایستگاه زمینی و بالعکس اندازهگیری میشود از زمان کل، زمان تأخیر کم شده و نتیجه بر عدد ۲ تقسیم میشود. از روی زمان بدست آمده میتوان فاصله هوایی بین هواپیما و ایستگاه را محاسبه نمود و با فاصله به دست آمده و ارتفاع هواپیما، فاصله زمینی قابل محاسبه میباشد.
سیستم Traffic Collision Avoidance System یا TCAS
سیستم TCAS یک سیستم الکترونیکی جهت کمک به مهندسی فاکتورهای انسانی میباشد. در گذشته جهت دید بهتر خلبان، اتاقک خلبان دارای پنجرههایی با سطوح بزرگتر بودند تا خلبان میدان دید بیشتری داشته باشند و از برخورد هوایی احتمالی جلوگیری گردد. TCAS ابتدا در سال ۱۹۷۰ معرفی شد اما سازمان FAA نصب اجباری آن را در هواپیماها تا سال ۱۹۹۴ به تأخیر انداخت.TCAS سیستمی است که اطلاعات پروازی را راجع به ترافیک هوایی فراهم مینماید و مکانیزمی مشابه سیستمهای راداری دارد. TCAS با استفاده از پرسشگر ATC-MODES، فاصله و Bearing هواپیمای مقابل را تشخیص و با هشدار Traffic Advisory(T/A) یا فرمان مانور مناسب Resolution Advisory (R/A) به خلبان برای جلوگیری از برخورد با هواپیمای مقابل را میدهد.
سیستم ELT یا EMERGENCY LOCATOR TRANSMITER سیستم ELT در زیر سکان عمودی قرار میگیرد تا در صورت سانحه آسیب کمتری ببیند و وظیفه ارسال سیگنال اخطار در صورت سانحه هواپیما را بر عهده دارد تا در صورت سانحه بسرعت موقعیت سقوط هواپیما کشف شده و عملیات امداد و نجات بدون فوت وقت انجام گیرد سیستم ELT چند نوع مختلف دارد در یک نوع در صورت افتادن در آب شیرین بعد از ۵ دقیقه و در صورت افتادن در آب شور بعد از ۵ ثانیه اقدام به فرستادن سیگنال میکند و سیگنال ارسالی هم بر روی فرکانس VHF است این نوع ELT مناسب برای هواپیما هایی است که بیشتر بر روی آب پرواز میکنند و نوع دیگر ELT در صورتی شروع به ارسال سیگنال میکند تا فشار ۵ الی ۷ جی در جهت محور طولی هواپیما وارد شود و این نوع بیشتر برای هواپیما هایی مناسب است که بر روی خشکی بیشتر پرواز میکنند . نوع جدید ELT میتواند سیگنالی ارسال کند که توسط ماهواره ردیابی شود و بدین شکل کشف موقعیت سقوط بسیار راحتتر است
سیستمهای کنترل پرواز
کنترل پرواز امری است که از ابتدا مورد توجه سازندگان هواپیما بودهاست و با پیشرفت فناوریهای این عرصه تلاش بسیاری جهت بهبود روشهای کنترلی انجام گرفتهاست. این پیشرفت سبب کمرنگ شدن نقش خلبان در کنترل شده و در طول یک پرواز تجهیزات خلبان خودکار بسیاری از امور مربوط به هدایت را انجام میدهند. بطور کلی سامانههای نظیر واحد کنترل پرواز، سیستم مدیریت و هدایت پرواز و سطوح کنترلی پرواز نقش اساسی در کنترل هواپیما ایفا میکنند. سیستم مدیریت و هدایت پرواز؛ زمان پرواز، مسافت طی شده، سرعت، مولفههای بهینه و ارتفاع هواپیما را محاسبه میکند. این سیستم فعالیتهای کابین را کاهش، بازدهی را افزایش و بسیاری از اعمالی که به صورت معمول باید توسط خلبان انجام گیرید را حذف میکند. واحد کنترل پرواز یکی از بخشهای اساسی کنترل و هدایت پرواز در اغلب هواپیماهای تجاری و نظامی امروزی و یکی از اجزای سامانهٔ پرواز خودکار است. این سامانه به همراه واحد کنترل پرواز و سایر اجزای خود در راستای کاهش بار کاری خلبان و بهبود ایمنی و نظم پرواز عمل میکند. در هر هواپیما سطوح کنترل نقش هدایت و پایداری پرواز را به عهده دارند. در هر هواپیما سطوح کنترل نقش هدایت و پایداری پرواز را به عهده دارند. سطوح کنترلی شامل Rudder, Aileron, Flap, Slat, Spoiler, Elevator و THS که هر کدام به نحوی در رول، پیچ و انحراف چپ و راست هواپیما نقش دارند. در هر هواپیما سطوح کنترلی نقش هدایت و پایداری پرواز را حول سه محور غلت(Roll)، تاب (Pitch) و گردش (Yaw) بر عهده دارند که برای کنترل آنها از کامپیوترهای کنترل پرواز استفاده میشود. سیستمهای کنترلی جدید از فناوری پرواز باسیم(Fly-By-Wire) بهره میبرند بهطوریکه تغییرات اعمالی توسط تجهیزات کنترلی به سیگنالهای الکتریکی تبدیل شده و منتقل میشوند.
سیستمهای الکتریکی
تولید، انتقال، ذخیرهسازی و تبدیل انرژی در هواپیما توسط سیستمهای الکتریکی انجام میشود. سیستمهای الکتریکی از نظر سرویسدهی به دو گروه اصلی و اضطراری و از نظر ولتاژ الکتریکی به دو گروه AC و DC دستهبندی میشوند. نقش تأمین انرژی و توان مورد نیاز هواپیما را بر عهده دارند. منابع تأمین انرژی به دسته اصلی و اضطراری تقسیم میشوند. ژنراتورهای اصلی هواپیما برق سه فاز ۱۱۵/۲۰۰ VAC را در فرکانس ۴۰۰ هرتز را تولید میکنند. در صورت قطع توان ژنراتورهای اصلی، ژنراتورهای اضطراری که شامل واحد توان کمکی و باتریها هستند، وظیفه تأمین انرژی هواپیما را برعهده دارند. برق جریان متناوب هواپیما در مواقع اضطراری از طریق ژنراتور APU تأمین میگردد. این ژنراتور میتواند در حین پرواز جایگزین یک یا هردوی ژنراتورهای موتورگرد (اصلی) شود. همچنین این ژنراتور در روی زمین هم در صورت نبودن منبع ولتاژ خارجی، برق هواپیما را تأمین میکند. برق DC هواپیما توسط دو باتری تأمین میشود که هر کدام از آنها توان نامی ۲۳ آمپر ساعت دارند. این منابع تغذیه اصولاً برای موارد راهاندازی APU در پرواز و در روی زمین و تغذیه شبکه DC/AC اضطراری استفاده میشوند.
رادار :
رادار همان چشمان هواپیما است در هواپیما های مسافربری رادار ها برای ناوبری و کشف ابر های حاوی قطعات یخ و خطرناک به کار میرود رادار های پالس داپلر هستند که بر اساس فرمول داپلر کار میکنند و کار این نوع رادار ها بر اساس ارسال و دریافت پالس های راداری و تجزیه و تحلیل آن است و این نوع رادار ها از ترانزیستور استفاده میکنند و قابلیت تفکیک بالایی نسبت به رادار های پالس دارند و امروزه رادار های آرایه فازی ابداع شده اند که این نوع رادار ها از چندین و چند ماژول یا گیرنده و فرستنده تشکیل شده اند که هر کدام امواج را میفرستند و دریافت میکنند و هر کدام کار یک رادار را انجام میدهند و هر کدام زیر یک ثانیه چند میلیون بتر تغییر فاز میدهند و هرگز از یک نوع الگو تابش استفاده نمی کند بنابراین این نوع رادار پنهان کار بوده و اخلال بر روی آن سخت تر است و رادار های آرایه فازی از دو نوع فعال و غیر فعال نوع فعال تمامی ماژول ها از منبع مخصوص خودشان تغزیه میشود و میتوان تعیین کرد چند ماژول آسمان و چند ماژول زمین را اسکن کنند ولی در غیر فعال تمامی ماژول ها به یک منبع متصل هستند و ماژول ها قابل تنظیم نیستند.
جعبه سیاه :
جعبه سیاه بر خلاف اسمش به رنگ نارنجی با نوار های سفید است تا در صورت سانحه راحتتر در اعماق دریا یا جای دیگر پیدا شود و در زیر سکان عمودی قرار میگیرد تا در صورت سانحه صدمه کمتری ببیند جعبه سیاه از دو قسمت FDR و CVR تشکیل شده قسمت CVR که COCKPIT VOICE RECORDERاست وظیفه ضبط صدای خلبان و خدمه را بر عهده دارد این سیستم با استفاده از میکروفن های درون کابین یا خود میکروفن خلبان و کمک خلبان صدای خلبان و کمک خلبان را ضبط میکند و همچنین با میکروفن های دیگر صدای مهماندار هارا ضبط میکندو در حافظه ذخیره میکند
قسمت دیگر جعبه سیاه FDR یا FLIGHT DATA RECORDERاست و این قسمت وظیفه ضبط کردن وضعیت سیستم ها همچون وضعیت سیستم هیدرولیک و موتور و…. و دیگر پارامتر ها همچون فشار و … و را بر عهده دارد .
در صورت سانحه اگر هواپیما درون دریا سقوط کند سیستم UBL جعبه سیاه اقدام به فرستادن سیگنال با برد ۲ مایل در فرکانس VHF میکند تا جعبه سیاه راحتتر کشف شود .
سیستم ارتباطی رادیویی
این سیستم دارای نوع های مختلف است و برای هواپیما های مسافربری غیر نظامی بر روی باند VHF است و برای هواپیما های نظامی ارتباط بر روی باند UHF است و برای فواصل دور از نوع HF و نوع دیگر ارتباط ماهواره ای است
سیستم ارتباط رادیویی از آنتن گیرنده و فرستنده و پنل کنترل تشکیل شده و در سیستم ارتباط رادیویی در دو حالت گیرندگی و فرستندگی کار میکند که در صورت فشار پنل PTT در حالت فرستندگی برای ارسال پیام صوتی قرار میگیرد .
در حالت گیرندگی گیرنده سیگنال را دریافت کرده و سیگنال صوتی را از فرکانس کریر حامل آن جدا کرده و تقویت میکند و سپس بصورت صوتی در کابین پخش میکند که میزان ولوم آن از داخل کابین قابل تنظیم است و در حالت فرستندگی هم سگنال صوتی بر روی فرکانس کریر حامل سوار شده و تقویت میشود و توسط آنتن در فصا پخش میشود .
همانطور که گفته شد برای هواپیما های غیر نظامی مسافربری از فرکانس ۱۱۸ تا ۱۳۶ مگاهرتز در باند VHF استفاده میشود و برای هواپیما های نظامی از باند UHF استفاده میشود و از نوع HF با توجه به اینکه باند HF در صورت برخورد با لایه یونیسفر به زمین بازمیگردد بنابراین از این نوع برای ارتباط در فواصل دور استفاده میشود و ارتباط از نوع ماهواره ای برای ارتباط در فواصل بسیار دور میان قاره ای استفاده میشود .
سیستم SELCAL
با توجه به اینکه امروزه پرواز های هوایی افزایش یافته و در صورت ارسال پیام رادیویی بر روی باند خاصی تمامی هواپیما ها و برج مراقبت که بر روی همان فرکانس کار میکنند پیام را دریافت میکنند که این امر بسیار خسته کننده و غیر ضروری است بنابراین سیستم سلکال بر روی سیستم های ارتباطی هواپیما نصب شده است و تمامی هواپیما ها دارای چهار کد منحصر بفرد هستند و زمانی که پیام رادیویی ارسال میشود کد بر روی فرکانس قرار میگیرد و زمانی که هواپیما این فرکانس را دریافت میکند سیستم SELCAL سیگنال را چک میکند و در صورتی که کد سیگنال با کد هواپیما همخوانی داشت پیام در کابین منتشر میشود و اگر پیام همخوانی نداشت منتشر نمیشود .
سیستم ACARS
این سیستم برای فرستادن پیام های کوتاه آن هم بصورت دیتا استفاده میشود این سیستم با سنسور هایی که در قسمت های مختلف هواپیما مثل ارابه فرود ها قرار دارد وضعیت هواپیما مثل حالت تیک آف یا لندینگ یا پیاده کردن مسافران را برای برج مراقبت بصورت دیتا ارسال میکند و یا مسیر یا مقصد و میزان سوخت را برای برج بصورت دیتا ارسال میکند و یا وضعیت موتور توسط همین سیستم به صورت دیتا به آشیانه فنی ارسال میشود .
سیستم ATC یا AIR TRAFFIC CONTROL (سیستم کنترل ترافیک)
این سیستم یک خط ارتباطی بین هواپیما و رادار زمینی است که این سیستم دارای یک آنتن در بالای هولپیما و یک آنتن در پایین هواپیما و یک پنل کنترل است هر پرواز دارای چهار کد است که خلبان آن را در پنل کابین وارد میکند که باعث میشود رادار زمینی با این کد هواپیما را بشناسد که این نوع که تنها چهار کد را داراست MODE A میگویند و نوع بعدی علاوه بر چهار کد ارتفاع هواپیما را هم به رادار ارسال میکند که به این نوع MODE C میگویند و نوع دیگر که پیشرفته ترین است علاوه بر چهار کد و ارتفاع چهار کد ۲۴ بایتی را هم به رادار زمینی اعلام میکند که به این نوع MODE S میگویند .
سیستم TCSA
این سیستم برای جلوگیری از برخورد هواپیما ها با یکدیگر است که این سیستم مکمل سیستم ATC از نوع MODE S است که این سیستم هم دارای دو آنتن و پنل کنترل مشترک با سیستم ATC است و بصورت مکمل با این سیستم کار میکند
سیستم GPWS
این سیستم برای جلوگیری از برخورد هواپیما به زمین کوه ها یا عوارض و ناهمواری های زمین است که در صورتی که هواپیما بصورت شدیدی کاهش ارتفاع دهد این سیستم GPWS هشدار pull up! رو اعلام میکند و در صورتی که ارتفاع هواپیما پایین باشد ولی ارابه های فرود باز نباشد یا فلپ ها به سمت پایین نباشد سیستم GPWS اقدام به هشدار میکند .
نوع جدید تر GPWS نسخه EGPWS است که این نوع همانند سیستم ترکام در حافظه خود نقشه ناهمواری ها و کوه ها را ذخیره کرده و با ماهواره هم ارتباط برقرار میکند تا موقعیت هواپیما مشخص شود.
ارتفاع سنج رادیویی
ارتفاع سنج رادیویی نسبت به ارتفاع سنجی که با فشار کار میکند دقت بسیار بالاتری دارد در صورتی که ارتفاع سنج فشاری ارتفاع را نسبت به دریا نشان میدهد ولی ارتفاع سنج رادیویی اختلاف ارتفاع را نسبت به کوه ها و ناهمواری ها را هم میتواند نشان دهد .
ارتفاع سنج رادیویی با ارسال امواج رادیویی VHF به زمین و دیافت و تجزیه و تحلیل آن ارتفاع را محاسبه میکند .
سیستم RAAS
این یک سیستم هدایت ماهواره ای برای دریافت اطلاعات باند و خزشگاه ها است .
سیستم پرواز خودکار Auto Pilot
این سیستم یکی از پیچیده ترین سامانه های هواپیماست امروزه در جدید ترین نسخه های حتی قابلیت این را دارد تا هواپیما را از مبدا به مقصد رسانده و فرود خدکار انجام دهد این سیستم دارای یک کامپیوتر مرکزی است که نقش مغز سیستم را دارد و با توجه به ژیروسکوب ها و سنسور هایی که در قسمت های مختلف هواپیما قرار گرفته اطلاعت برای کامپیوتر مرکزی ارسال شده و کامپیوتر مرکزی سرووموتور ها را راه انداخته و هواپیما را هدایت میکند و امروزه با کمک سیستم ILS که با امواج دریافتی از فرودگاه کار میکند میتواند هواپیما را بصورت امن فرود آوردو سیستم AUTO THROTTLE هم برای کنترل خودکار قدرت موتور بکار میرود و در نوع جدید موتور های مجهز به سیستم کنترل دیجیتال THRUST BY WIRE هم شده اند و سیستم پرواز خودکار از انواع دو کاناله یعنی سیستم دارای دو کامپیوتر پردازنده و دو سیستم سرووموتور و مجموعه ژیروسکوب ها هستند و گاهی اوقات سیستم های چهار کاناله بر روی هواپیما به کار میروند .
سیستم ناوبری
ناوبری هواپیما با توجه به دو آلات دقیق COMPASS که یک قطب نمای مغناطیسی است و آلات دقیق افق نما که موقیعت افقی هواپیما را مشخص میکند انجام میگیرد .
نوع دیگر ناوبری از نوع اینرسی است یعنی با کمک شتاب سنج ها و ژیروسکوب ها ناوبری انجام میگیرد ژیروسکوب یک قطعه ای است شبیه به چرخ که حول محور دواری میپرخد و بیشتر وزن آن روی رینگش است که این قطعه نشان میدهد که هواپیما چقدر از مسیر منحرف شده تا دوباره و با سیستم های کنترل به مسیر بازگردد .
نوع دیگر سیستم ناوبری رادیویی است که با امواج دریافتی از ایستگاه های زمینی جهت ایستگاه و در نتیجه جهت ایستگاه و جهت ناوبری مشخص میشود و نوع دیگری تحت انواع VOR مستقیما امواج رادیویی را از فرودگاه دریافت میکند که جهت ناوبری را با همین امواج مشخص میکند و با کمک همین سیستم VOR سیستم ILS فرود خودکار هم کار میکند و مسافت تا فرودگاه هم اندازه گیری میشود.
نوع دیگر ناوبری با کمک ماهواره یا GPS است.
معماری ماژولار اویونیک
سیستمهای اویونیک در یک هواپیما حدود 30 درصد از هزینههای ساخت و نگهداری را به خود اختصاص میدهند.
معماری IMA بستری را فراهم میآورد تا عملیات اویونیکی مختلف بتوانند به صورت یکپارچه و با استفاده از منابع اشتراکی اجرا شوند. برنامههای کاربردی اجرا شده در IMA در واقع برنامههای کاربردی مربوط به سامانههای اویونیکی است که میخواهند بر بستر IMA اجرا شوند و باید در مرحله طراحی سامانه با توجه به اینترفیسهای سیستم عامل IMA طراحی شوند. طراحی نرمافزار IMA شامل طراحی سیستم عامل IMA است. تجهیزات اویونیک هواپیما نیاز به سیستم عاملی دارند تا در زمان مشخص برنامههای کاربردی را اجرا نمایند. از این رو برای اویونیک هواپیما از سیستم عاملهای بلادرنگ استفاده میشود.
مدیریت پارتیشنها
یکی از اصلیترین مباحث IMA مفهوم پارتیشنبندی است که به موجب آن اعمالی که باید توسط یک ماژول هسته انجام شود، با توجه به فضا (Memory partitioning) و زمان (Temporal partitioning) تقسیم میشوند. در نتیجه هر پارتیشن یک واحد از یک برنامه کاربردی است که برای ارضای محدودیتهای پارتیشنبندی طراحی شده است. سیستم عامل یک پارتیشنبندی قوی ارائه میدهد. سیستمی که به خوبی پارتیشنبندی شده باشد به پارتیشنهای مختلف با سطوح بحرانی مختلف، اجازه اجرا شدن در یک ماژول هسته مشترک میدهد بدون اینکه پارتیشنها از لحاظ حافظه یا زمان روی یکدیگر تأثیر بگذارند. سیستم عامل در قبال اجرای پارتیشنبندی و مدیریت پارتیشنهای درون ماژول هسته مسئولیت دارد.
هر پارتیشن فضاهایی از حافظه که از پیش تعیین شده را به خود اختصاص میدهد. این فضاهای منحصر به فرد حافظه بر اساس نیازمندیهای پارتیشنهای مجزا شناسایی میشوند و در اندازه و اجازه دسترسی با هم تفاوت دارند. یک پارتیشن حداکثر فقط اجازه نوشتن در هر قسمت خاص از حافظه را دارد. قسمتبندی حافظه به گونهای انجام میشود که فقط پارتیشن مخصوص به خود اجازهی دسترسی به آن را دارد. پیکربندی تمام پارتیشنها در سرتاسر سیستم، تحت کنترل یکپارچه کننده سیستم (System integrator) بوده و با توجه به جدولهای پیکربندی در سطح سیستم نگهداری میشود. سیستم عاملهای (VxWorks, PikeOS, LynksOS, WindowsCE, Linux RTAI) نصب شده بر روی ماژولها به صورت real time هستند و با زبانهای real حسگرها و واحدهای پردازش میشوند. IMA internal structure
.
.I hope I help you understand the question. Roham Hesami رهام حسامی ترم پنجم مهندسی هوافضا
avionics
- rohamavation
نام: roham hesami radرهام حسامی راد
محل اقامت: 100 مایلی شمال لندن جاده آیلستون، لستر، لسترشر. LE2
عضویت : سهشنبه ۱۳۹۹/۸/۲۰ - ۰۸:۳۴
پست: 3286-
سپاس: 5494
- جنسیت:
تماس: