(می تونید اوبونتو را در کنار ویندوز نصب کنید و از هر دو تا سیستم عامل لذت ببرید...)
مقدمه اول
ما آدم های عجیبی هستیم! آدم های عصر تکنولوژی و دروغ رو میگم! اگه این عکس رو ببینید، منظورم رو میگیرید. و ما ایرانیها ادم های عجیب تری هستیم. ادم هایی که چیزی به نام کپی رایت به گوشمان نخورده و یه گوشه دنیا برای خودمون رها شدیم. ادم هایی که همین الان با استفاده از نسخه کرک شده (=دزدی) ویندوز داریم این صفحه هوپا رو میخونیم. شاید چندتایی از ما هم باشیم که پول داده باشیم و ویندوز رو خریده باشیم ولی اگه این کار رو هم کرده باشیم، باز هنوز ادم های عجیبی هستیم، ادمهایی که ازادی برامون بی اهمیته! آزادی؟ این لینک رو باز کنید منظورمو میگیرید. این دو تا بحث (دزدی و اسارت) رو بیخیال شیم چون میدونم کپی رایت و کپی لفت برای همه ایرانی ها بی اهمیته! وقنی میگم همه یعنی چندتایی هم که خلاف جمع شنا میکنند (=کپی رایت رو رعایت میکنند)، توی 75میلیون گم میشن! و به حساب نمیان.
مقدمه دوم
خیلی ها نام سیستم عامل رو با نام ویندوز یکی میدونند. مثلا اگر یک لپ تاپ از شرکت اپل داشته باشی و نشون طرف بدی میگه: ویندوزش چیه؟ یا همه (=خیلیا) فقط فوتوشاپ رو برای ویرایش عکس میشناسن! به طرف یک عکس اغراق امیز نشون بدی میگه: فوتوشاپه؟
میدونید! اگه بخواهید یک ادم خوبی باشید، ادمی با معیارهای جهانی، ادمی که وقتی با لپ تاپتون، پاتون را از خاک کشور میذارید بیرون، دزد خطاب نشید، چقدر باید برای این خوب بودن پول پرداخت کنید؟ پول ویندوز اوریجینال + پول انتی ویروس اصل + پول خرید بسته اوریجینال فوتوشاپ + پول نرم افزار پحش dvd و...، می دونید پول اینا از قیمت لپ تاپتون بیشتر میشه؟ تازه من وارد موضوع کدبسته بودن همه این نرم افزارهایی که اسم بردم نمیشم! چون میدونم اکثر شما هیچ درکی از آزاد بودن سورس یک نرم افزار ندارید! و اهمیتی هم بهش نمی دید.
سوال و جواب:
- حالا اگر من بخوام توی عصر تکنولوژی یه ادم مقبول باشم باید چیکار کنم؟
+ باید پول نرم افزاری که استفاده میکنی رو بدی!
- اگه من این همه پول نداشته باشم که هر چند وقت یک بار برای نسخه جدید ویندوز و ... بپردازم، چی؟ برم بمیرم؟
+ نه جانم، عصر تکنولوژی، عصر آلترناتیو هم هست!
- یعنی چی؟
+ یعنی کسی دیگه نمیتونه محصولش رو به زور بکنه تو حلقت! میتونی انتخاب کنی چی داشته باشی و پول برای چی بدی
- جایگزین ویندوز چیه؟ مکینتاش؟
+ مکینتاش جایگزین ویندوز هست ولی از چاله در اومدن و در جاه افتادنه! در این مورد هم نپرس که توضیح بیشتر نمیدم تا تاپیک منحرف نشه! من یک جایگزین رایگان برات دارم که فوق العاده امنه!
- چی هست این جایگزینت؟
+ سیستم عامل هایی که از هسته لینوکس استفاده میکنند!
-چیییییییییییییییییییییی؟ هسته لینوکس؟
+ آره، ببین! تو آخرای دهه 80 که بیل گیتس سیستم عامل DOS رو از یک هکر اهل سیاتل به قیمت 50هزار دلار خرید و با پروپاگاندای تبلیغاتی به دنیا شناسوندش و توی دهه 90 دنیا رو تو دستاش گرفت، یک عده ادم دیگه که سردسته شون یکی به نام ریچارد استالمن (از ازمایشگاه هوش مصنوعی دانشگاه MIT) بود، تصمیم گرفتند که یکسری نرم افزار تولید کنند که همه بتونند از اونها استفاده کنند بدون اینکه مجبور باشند اسیر شرکتهای سازنده نرم افزارهای انحصاری باشند. این موضوع انحصار بحث مفصلی داره که میدونم حوصله شو ندارین گوش کنین پس ازش رد میشم. این ادمها نرم افزارهای زیادی تولید کردند و بعد شروع کردن به تولید یک سیستم عامل کاملا مستقل.. اول لازم بود هسته سیستم عامل رو بنویسند (سوال:شما ویندوزی ها میدونید اسم هسته ویندوز چیه و خصوصیاتش چیه؟). اسم هسته ای که استمالمن شروع کرد HURD نام داشت و کار داشت پیش میرفت که یکهو در سال 1391 یکی به نام لینوس توروالدز اعلام کرد یک هسته نوشته (اسمش رو بعدا گذاشت لینوکس، از روی اسم خودش!) و گفت حاضره رایگان و ازاد منتشرش کنه! همه چی اماده بود دیگه: یک هسته داشتند که ازاد بود و یک سری نرم افزار آزاد هم داشتن (به خصوص کامپایلری که ریچارد به نام gcc نوشته بود) که این مجموعه سیستم عامل گنو/لینوکس رو ساخت. میگیم گنو/لینوکس چون هسته لینوکس یک ابزار عاریتی برای پروژه گنو حساب میشه. (خیلی ها به جای گنو/لینوکس خیلی ساده فقط میگن لینوکس که جا هم افتاده ولی خب به غلط). هسته خود گنو که گفتم اسمش "هورد"ـه، با لینوکس یک تفاوت کلی داره که باعث شده تا به امروز به پختگی لازم نرسه: هورد ماژولاره، یعنی بخش داخلی هسته میاد اصلی ترین وظایف رو انجام میده و بعد وظایف ثانوی بصورت پلاگین بهش اضافه میشه، علت کندی پیشرفت هورد، سختی کار ایجاد ارتباط بین پلاگین ها است که فوق العاده پیچیده است! اما لینوکس کاملا یکپارچه است. بهش میگن هسته مونولوتیک. هسته ویندوز یه چیزی بین مونولوتیک و مولتی (=هورد) هستش. گنو/لینوکس ها پا به پای ویندوز جلو رفتند ولی نتونستن بین عامه جا باز کنند، چون رویکردی که شرکتهایی مثل مایکروسافت و اپل نسبت به مردم دنیا داشتند و دارند (=فریب)، بین کاربرای گنو/لینوکس نبود و نیست. ولی لینوکس دنیای سرورها و سوپرکامپیوترها رو تو دستش گرفت. جایی که ویندوز مجالی برای نفس کشیدن نداره! می تونید لیست سوپرکامپیوترها رو خودتون توی http://www.wikipedia.org جستجو کنید و ببینید سیستم عاملشون چیه! تحقیق کنید که توی Cern ازچه سیستم عاملی استفاده میشه!
ازاد بودن لینوکس باعث شد که بعدها گونه های مختلفی ازش ساخته بشه که به هر یک از گونه ها، دیسترو میگن (از distribution میاد). هر دیسترو ویژگی های خودش رو داره. یعنی توسعه دهنده هاش شیوه خاص خودشون رو دارن.
- میدونید فایلهای نصبی ویندوز اسمشون چیه؟
+ دست کم گرفتی ما رو! exe دیگه.
- من غلط بکنم شما رو دست کم بگیرم! آره همون exe، دیستروهای لینوکس هم فایلهای نصبی خاص خودش رو دارن! کلا 4 تا دیستروی اصلی داریم که دو تا از معروف ترین هاش Debian (دبیان) و دیستروی Fedora (فدورا) هستند. یکسری دیستروی دیگه هم داریم که با هدفی خاص از اینها مشتق شدن که در ادامه چندتای معروفشون رو معرفی میکنم.
یه نکته اول بگم: اینایی که معرفی میکنم هر کدوم ظاهر دسکتاپشون مخصوص به خودشونه و با اون یکی دیگه فرق میکنه! اگه توی یوتیوب بگردین خیلی چیزا از نصبشون گرفته تا ترفندهاشون رو پیدا میکنین.
1. دیستروی Ubuntu (بخونید ooboontoo)
این همونه که اول پست لینکشو دادم. یک سیستم عامله که تو سال 2006 از دبیان منشعب (fork) شد و این روزا پیشروترین سیستم عامل دسکتاپ میشناسنش.
سایت رسمی: http://ubuntu.com
طریقه نصب: فایل isoش رو از سایتش دانلود و روی dvd رایت کنین. بعد ساده ترین راه اینه که از توی ویندوز یک drive رو خالی کنید و از بخش disk management درایو خالی رو ازاد کنید (unpartioned). یا با نرم افزارهایی که برای این کار وجود داره فقط بخشی از یک درایو رو (حداقل 14 گیگابایت) رو آزاد کنید. منظور از ازاد یعنی دیگه این بخش تو لیست درایوها نباشه و پارتیشن بندی نشده روی هارد باشه. سیستم رو از روی دیسک اوبونتو بوت میکنید. حالا ادامه کارهای نصب رو در لینکهای زیر بخونید:
http://ubuntu-book.org
http://www.shabakeh-mag.com/article.aspx?id=1007242
http://www.shabakeh-mag.com/Article.aspx?id=1006695
کارهای بعد از نصب: http://linuxseason.ir/?p=3295http://www.shabakeh-mag.com/article.aspx?id=1007242
http://www.shabakeh-mag.com/Article.aspx?id=1006695
انجمن: http://forum.ubuntu.ir/index.php
نام دسکتاپ: Unity
فرمت فایل های نصبی: deb (فایلهای exeرو که یادتون میاد!)
اخرین اخبار اوبونتو: http://azadrah.net/2012/11/whats-happen-in-last-uds
2. دیستروی Arios (آریوس)
دانلود آریوس: http://azadrah.net/2012/10/arios-4-is-r ... r-download
انجمن: http://forum.ubuntu.ir/index.php/board,77.0.html
نصب: نصبش کاملا مثل نصب اوبونتوـه!
نام دسکتاپ: Gnome Shell
این توزیع برای ایرانی ها بهینه شده و خودش یک فورک دوباره از اوبونتو است. ببینید اوبونتو رو وقتی نصب میکنید در همون اول نمی تونه فایلهایی مثل mp3 و... رو پحش کنه یا فایلهای فشرده zip رو باز کنه! علت هم داره. علتش اینه که (مثلا همین فرمت mp3) یک فرمت دارای لیسانس پولی هست. mp3 تحت لیسانس بنیاد فرانهوفر قرار داره و این یعنی هر کی به هر نحوی بخواد که از mp3 استفاده کنه (چه دستگاه پخش mp3 بسازه، چه اهنگ با فرمت mp3 تولید کنه، چه به سیستم عامل قابلیت بخشmp3 بده و.....) باید لیسانسش رو بخره و اگر خلاف کنه توی اروپا و امریکا یقه طرف رو میگیرن میفرستنش اب خنک بخوره. همین چند وقت پیش بود که صاحب سایت پایروت-بی رو دستگیر کردند چون سایتش به محتویاتی که کپی رایت رو رعایت نمیکردند فقط لینک داده بود. اما اینکه ویندوز میتونه mp3 بخش کنه به این خاطره که پول میده به بنیاد فرانهوفر و مجوزش رو میخره و میکشه روی پول ویندوز! اما باز ویندوز همه فرمت ها رو پخش نمیکنه! نمیشه که برای همه فرمتها پول داد! و اونوقت قیمت ویندوز سر به فلک می کشید (راستی الان ویندوز ارزونه؟). واسه همینه که توی ویندوز codec نصب میکنید. توی اوبونتو هم معمولا کاربرا پس از نصب در اولین قدم کدک پخش همه فایلهای صوتی رو نصب میکنند و یا از نرم افزار VLC استفاده میکنند. حالا دیستروی آریوس اومده این کدک ها و خیلی چیزهای دیگه رو همراه خودش بسته بندی کرده که کاربر بلافاصله پس از نصب بتونه از سیستم عامل همه جور استفاده ای بکنه! چون در ایران قانون کپی رایت قابل پیگیری نیست.
+ خب چرا؟
- چون ایران به عضویت wto در نیومده و پیمان کپی رایت رو متاسفانه هنوز امضا نکرده!
3. دیستروی فدورا
برای شروع کار گزینه خوبی نیست. ولی این توزیع روی لبه تکنولوژی حرکت میکنه و بخاطر خدماتش به دنیای لینوکس بسیار محترمه و کاربراهای حرفه ای داره.
انجمن: http://forum.fedoraproject.ir
نام دسکتاپ: Gnome3
فرمت فایلهای نصبی: rpm
4. Gentoo (جنتو)
بهش فکر هم نکنید که بخواید این یکی رو نصب کنید. چون باید فوق فوق حرفه ای باشید و به یه انترنت پرسرعت با پهنای بالا نیاز دارین.
نام دسکتاپ: به انتخاب خودتون (گنوم3، یونیتی، KDE، اوپن-باکس و...)
5. Mint (مینت به معنای نعنا)
این یکی مثل اوبونتو خیلی محبوبه و یکی از ویژگی هاش مثل آریوس همراه داشتن کدهای صوتی و تصویریه.
دانلود: http://www.linuxmint.com/download.php
انجمن: http://bb.mintlinux.ir
نام دسکتاپ: cinnamon
6. دبیان-هورد
یادتونه گفتم که هسته هورد هنوز کامل نشده، اما این به معنای غیرقابل استفاده بودنش نیست. گروه دبیان علاوه بر سیستم عامل با هسته لینوکسش، یه نسخه داره که توش از HURD استفاده شده: http://www.debian.org/ports/hurd
7. Jabir (لینوکسی برای iPhone و iPod)
سایت: http://jabirproject.org/?page_id=207
خوب تا اینجا خود سیستم عامل ها رو معرفی کردم. نرم افزارها مهم ترند. یه نکته: همه نرم افزارهایی که اسم میبرم فقط مال لینوکس نیستند. چون این نرم افزارها همگی ازادند و یه نسخه ویندوزی هم دارند. و همگی رایگانند.
1. معادل فوتوشاپ
گیمپ: http://forum.gerdoo.net/G25/o-uoeo-u-u- ... -2857.html
نصب خود فوتوشاپ در لینوکس: http://forum.ubuntu.ir/index.php/topic,18782.0.html
2. معادل نرم افزار مهندسی Matlab
سایلب: http://wiki.scilab.ir/index.php/A_short ... ranslation
3. معادل 3D MAX
بلندر: http://forum.gerdoo.net/G25/o-uoeo-u-u- ... #post14830
4. معادل مجموعه آفیس مایکروسافت
لیبره آفیس: http://wiki.documentfoundation.org/Documentation/fa
5. بازی های ویندوزی
رسیدیم به جاهای حساس! رک و پوست کنده بگم: اگه یک gamer حرفه ای هستید نمی تونید با لینوکس کنار بیاید مگه اینکه اونو کنار ویندوز (dual boot) نصب کنین و بازی ها تون رو توی ویندوز انجام بدین و برای وبگردی و برنامه نویسی و... بیاید توی لینوکس. چون سازنده های بازی به دلایلی که اینجا جاش نیست کمتر برای لینوکس نسخه ای از بازی هاشون رو بیرون میدن. یک راه دیگه هم هست برای اونهایی که سیستمشون رم بالا 4 گیگ داره: توی لینوکس نرم افزار virtual box رو نصب کنید بعد توی این نرم افزار میتونید یک ویندوز نصب کنید و بازی هاتون رو توی اون انجام بدید. یک راه سومی هم هست ولی همیشه جواب نمیده: استفاده از نرم افزار wine که اجازه میده فایلهای exe رو توی لینوکس اجرا کنید.
نکته: توی لینوکس هم بازی های خوب پیدا میشه.
6. معادل Mathematica
ماکسیما: http://wiki.scilab.ir/index.php/%D8%AF% ... 9%85%D8%A7
7. معادل یاهو مسنجر، گوگل تاک و...
نرم افزار pidgin می تونه به همه محیط های چت لاگین کنه و امکانات عالی هم داره
8. معادل اینترنت اکسپلورر
FireFox - Chrome - Midori - Opera - Epiphany و....
(اینترنت اکسپلورر رو با نرم افزار رابط wine میشه تو لینوکس اجرا کرد)
حالا چندتا نرم افزار برای خوره های فیزیک معرفی میکنم:
1. کورسیکا
http://www.khorshidvash.com/tag/%da%a9% ... a7-corsika
2. نرم افزارهای نجومی
Stellarium
Kstars
Celestia
منابع:
نوشته های لینوکسی: http://planet.sito.ir/feed
کتابهای لینوکسی: http://libooks.ir
دلایل لینوکسی ها برای استفاده همزمان از ویندوز و لینوکس: http://forum.ubuntu.ir/index.php/topic,48862.0.html