برخی از اصطلاحات مهندسی هوافضا
اتاقک احتراق: combustion chamber
اتاقک ناقوسی شکل که در ان سوخت و ماده اکسید کننده مخلوط م شوند و اتش میگیرند و نیروی پیشران تولید می کنند.
اتاقک گرما: heat chamber
محفظه ای مسدود که در ان انسان یا ابزاری را برای ازمایش توان مقاومت در برابر گرما در معزض گرما قرار می دهند.
ارتفاع سنج: altimeter
وسیله ایست که فشار جو و در نتیجه ارتفاع را از خط مبنای سطح دریا اندازه می گیرد.
ارگ سنج: ergometer
وسیله ای مانند دوچرخه ثابت که برای ازمایش توان فیزیکی بدن به کار می رود.
ازوسا: azusa
سیستمی است دقیق که داده های دقیق از مکان موشک را در هر لحظه از پرواز ان جمع اوری می کند
انصراف: abort
حذف یا از بین بردن یک مأموریت . در این کار پیامی رادیویی با گیرنده موشک فرستاده می شود تا ۱-جریان سوخت به موتور ها را قطع کند ۲-خرج انفجاری موشک را برایاز بین بردن ان منفجر کند.
ایروبالستیک: airoballistics
شاخه است از ایرودینامیک و بالستیک که در مورد حرکت پرتابه هایی هدفگیری شده بحث می کند که مسیر پرواز ان از روی اصول ایرودینامیک و بالستیک تعیین می شود .
ایرودینامیک: airodynamics
بخشی از دینامیک که در باره حرکت هوا و دیگر شاره های گازی یا نیروهای اعمال شده بر احستم متحرک در این شاره ها بحث می کند .
بالستیک: ballstics
علمی که در باره حرکت ،رفتار و مسیر پرتابه ها بحث می کند.
برخورد: lmpact
نقطه دقیق،یا لحظه ای در زمان،که در ان سفینه بر سطحی چون سیاره یا قمری فرود می اید.
بی وزنی : weightlessness
شرایطی که در انن بدن انسان یا سایر اجسام دیگر تحت تأثیر نیروی ثقل نیست.
پرواز دور قمری: circumlunar flight
پروازی که از سطح زمین اغاز شود و هدف ان گردش در مداری به دور قمر سیاره ای باشد.
پهلو گیری: docking
فرایندی که در ان دو سفینه ،هنگامی که در مدارهای خود گردش میکنند، پس از ملاقات به هم پیوند میخورند.
پیشران: propllant
به کل ماده سوختنی و اکسید کننده که نیروی پیشران تولید می کنند گفته می شود.
پیشرانه: thrust
حاصلضرب میزان تولید جرو گازی (در موتور موشک)و سرعت خروج ان از دهانه تخلیه (نسبت به موشک)
injection تزریق:
فرایند قرار دادن یک ماهواره مصنوعی یا یک سفینه در مدار،به زمان انجام جنین فرایندی نیز گفته می شود .
تقلید گر حرکت :
motion simulator
هر وسیله ،ماشین یا دستگاهی که فضانورد را برای اموزش ،در شرایط مختلف حرکتی ،گردش،چرخش ، تعلیق ...قرار می دهد .
جوشش:
حبابی شدن مایعات بدن در محیطی که فشار ان کم(پایینتر از 47میلیمتر جیوه) است .
جت:jet
هر جریان گازی یا مایع که تحت فشار و با سرعت زیاد از یک دهانه خروجی تخلیه شود.
چرخش:
حرکت موشک ،سفینه یا هر وسیله فضایی دیگر به دور محوری که همزمان عمود بر محور طولی ان است و نسبت به زمین افقی.(چرخش عمودی و عرضی)
چرخش افقی:
چرخش افقی سفینه دور محور قائمی ان
حد مجاز شتاب:
بیشترین مقدار نیروی گرانی که انسان می تواند در مأموریت فضایی متحمل شود .
خوشه:
دو یا چند موتور موشک که با هم به عنوان یک موتورواحد به طور همزمان کار کنند.
دوز:
مقدار کل تابش که بدن انسان در معرض تابش جذب می کند .
دینامیک:
شاخه ای از مکانیک که در باره حرکت اجسام و نیروهای عمل کننده بر انها در حین حرکت یا به هنگام تغییر حرکت انها ،بحث می کند .
زمین کاو :
در اصطلاح فضایی ، به سفینه ای گفته می شود که برای کاوش فضای اطراف زمین ، بالاتر از 6000کیلومتری سطح دریا ، طراحی شده است . موشکهای هوا شناسی پایینتر از این محدوده پرواز می کنند.
ژیروسکوپ:
وسیله ایست حاوی یک چرخ طیار که با سرعت بسیار زیا می چرخد و چنان مستقر شده است که محور چرخش ان می تواند در هر راستایی از فضا قرار گیرد . بنابراین ،هنگامی که گشتاور چرخش زیاد می شود ؛در برابر تغییر جهت براحتی مقاومت می کند و راستای اولیه چرخش خود را حفظ می کند .
سازگاری :
در پزشکی هوا فضایی به تطبیق عملی بدن با تغیرات محیطی گفته می شود .
سپر گرما :
پوشش روی سفینه ها برای مقاومت در برابر گرمای بسیار زیاد ناشی از اصطکاک با جو ، به هنگام ورود سفینه به جو زمین.
سپر های فرسایش :
پوشش بخشهایی از سفینه (یا دماغه مخروطی پرتابه) که به هنگام بازگشت از فضا ،در وهله اول به جو نفوزمی کند ،این پوشش از موادی ساخته شده است که به موازات داغ شدن سپر حرارتی ، تبخیر می شوند و گرمای بسیار زیاد بدنه سفینه را کاهش می دهند .
سرعت گریز :
حداقل سرعت لازم برای گریز دایمی از یک میدان گرانشی. سرعت گریز از گرانش زمین 11200متر در ثانیه است.
سفینه فضایی:
فضاپیما،عمومـآ سرنشین دار
سوخت برودتی :
سوخت موشک که در دماهای بسیار پایین نگه داشته می شود . سوخت برودتی میتواند تنها سوخت یا مخلوط سوخت-اکسید کننده باشد .
سوخت شیمیایی :
سوختی که برای احتراق به ماده اکسید کننده نیاز دارد.
سیستم حیاتپای:
سیستمی که محیط مصنوعی منایب برای فضانورد فراهم می کند و مقدار اکسیژن،فشار، دما ،بو ،دی اکسید کربن و رطوبط را برای زیست مناسب کنترل می کند .
سیستم زیست محیطی بسته:
چرخه ای که در ان دی اکسید کربن ،ادرار و مواد دفع شده دیگر به طور شیمیایی یا از طریق فتوسنتز به اکسیژن ،اب اشامیدنی و غذاهای خوردنی تبدیل می شود .
سیستم کنترل وضعیت:
سیستم کنترل هر وسیله متحرک در جو رقیق یا فضا،که از نیروی عمل و عکسالعمل استفاده می کند.
فرود ارام:
فرود بر روی ماه یا جسم اسمانی دیگر ،در چنان سرعت پایینی که برخورد با سطح فرود سبب خرابی یا ضربه های شدید در وسیله فرود اینده نشود.
فضا ضعفی:
خستگی و سستی فضانوردان در نتیجه پرواز دراز مدت در فضا
کاوشگر:
هر وسیله ای که برای کسب اطلاعات و به دست اوردن داده های کمی به یک محیط فرستاده می شود .سفینه های فضایی که برای چنین منظوری به فضا فرستاده می شوند یا در سیاره ای فرود می ایند ،نوعی سفینه کاوشگر هستند.
کاوشگرهای ژرفای فضا:
سفینه هایی که برای کاوش فضاهای دور مورداستفاده قرار می گیرند.
کپسول:
به محفظه ای تخم مرغی شکل که فضا نوردان ، وسایل حیاتی و ابزارهای اندازه گیری در ان قرار می گیرد.
کمر بند تابشی وان الن:
دو کمر بند از ذرات بار دار انرژی که در میدان مغناطیسی زمین به شکل مناطقی چنبره وار گرفتار شده اند. این کمربند ها به نام کاشف انها وان الن نام گرفته اند.
کنسول: تابلو تجهیزات ،فرامین، ابزار های داده پرداز ...در مرکز کنترل زمینی که از طریق انها ،اطلاعات لازم در باره وضعیت موشک یا سفینه معلوم می شودو هم ازان طریق فرمانهای لازم به موشک یا سفینه داده می شود.
رایه خورشیدی:
آرایه ی خورشیدی سامانه ای است در ماهواره ها و فضاپيماها كه انرژي تابيده شده از خورشيد را به انرژي الكتريكي تبديل مي كند و در اختيار سيستم تامين توان قرار مي دهد. اين سامانه در ماهواره هاي پايدار شده سه محوره بصورت صفحاتي مستقل و متصل به بدنه اصلي ماهواره قرار دارد و در ماهواره هاي پايدار شده چرخشي به جدار خارجي ماهواره چسبيده است. هر آرايه خورشيدي از چندين پنل خورشيدي تشكيل شده است كه به صورت هاي سري و موازي در يك مدار قرار گرفته اند و هر پنل خورشيدي نيز از تعداد مشخصي باتري خورشيدي تشكيل شده كه آن ها هم به صورت سري و موازي در يك مدار الكتريكي قرار گرفته اند.
آرایه:
چيدماني از چند چيز در کنار همديگر،در علوم فضايي اين واژه بيشتر در سيستم آرايه هاي خورشيدي و آنتنها کاربرد دارد.
آیرودینامیک:
علم بررسي نيروها و ممانهاي وارد بر يک جسم در اثر جريان يک سيال در اطراف آن
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۲۵ قبل از ظهر
ارابه ی فرود:
به مجموعه چرخ های هواپیما ارابه ی فرود گفته می شود. به قسمتی از هواپیما که چرخ ها در آن قرار می گیرند محل جمع شدن ارابه ی فرود می گویند و فقط به هنگام نشست و برخاست هواپیما از آن ها استفاده می شود. عمل جمع شدن و باز شدن چرخ ها توسط عملگرهای هیدرولیکی صورت می گیرد. چرخ ها پس از برخاستن هواپیما جمع شده و این عمل برای کاهش مقاومت بدنه هواپیما در برابر هوا و رسیدن به بیشترین حالت آیرودینامیکی ممکن انجام می پذیرد.
اویونیک:
سامانه های الکترونيکي موجود در وسايل پرنده و علوم مربوط به آنها را اویونیک میگویند.
اژدر:
اژدر، پرتابه، جنگ افزار یا موشک خود کشش زیر آبی به شکل سیگار برگ است که از یک زیردریایی، هواپیما و یا کشتی شلیک می شود. این پرتابه طراحی شده است تا هنگام برخورد به هدف و یا در نزدیکی آن منفجر شود.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۲۸ قبل از ظهر
باتری:
منبع تامين توان جريان مستقيم براي ماهواره ها، فضاپيماها و لانچرها
در ماهواره در عمومي ترين دسته بندي، باتري ها را به دو گروه تقسيم بندي مي کنند:
1- باتري هاي اوليه (primary batteries ): باتري هاي غيرقابل شارژ
2- باتري هاي ثانويه (secandary batteries): باتري هاي قابل شارژ که بوسيله سلول هاي خورشيدي شارژ مي شوند.
امروزه اغلب باتري هايي که در ماهواره ها استفاده مي شوند از نوع نيکل-کادميوم (Ni-Cd) يا نيکل-هيدروژن (Ni-H2) هستند. جرم باتري هاي يک ماهواره مي تواند تا بيش از 10 درصد جرم کل ماهواره را به خود اختصاص دهد.
بادبان خورشیدی:
بادبان خورشيدي، يك آيينهي بسيار بزرگ است كه نور خورشيد را بازتاب ميكند. فوتونهای نور خورشيد كه به بادبان برخورد كرده و بازتابيده ميشوند(فوتونها را همانند توپيهای فرض كنيد كه به زمین برخورد كرده و با زوايه جهش ميكنند)، بادبان خورشيدي را با انتقال اندازهي حركت به جلو ميرانند. به خاطر اينكه فوتونهای بسياري در نور خورشيد وجود دارد و به خاطر اينكه اين فوتونها دائماً به بادبان برخورد ميكنند، يك فشار ثابت(نيرو در واحد مساحت) روي بادبان اعمال ميشود. اين فشار يك شتاب ثابت(حرکت فشار ثابت) را براي فضاپيما فراهم خواهد كرد. گرچه نيرو روي يك فضاپيماي بادبان خورشيدي از نيروي راكتهای شيميايي متداول-همانند شاتل فضايي- كمتر است ولي فضاپيماي بادبان خورشيدي به صورت ثابت شتاب خواهد گرفت و با گذشت زمان سرعت بسيار بیشتری را كسب خواهد كرد.
بالستیک:
حرکت اجسام تنها تحت اثر نيروي گرانشي همديگر
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۲۹ قبل از ظهر
بالون:
در حالت عمومي به محفظه اي کروي شکل گفته مي شود که از يک گاز سبک پر شده و قادر است با حمل محموله و تحت تاثير نيروي بويانسي به ارتفاعات بالاي جو صعود کند. بالون اولين وسيله پرنده مصنوعي ساخت بشر بود. بالون هاي امروزي قادرند تا ارتفاعات حدود 20 کيلومتر نيز صعود کنند.
همچنين لفظ بالون براي هرگونه محفظه نگهدارنده مايع يا گاز که شکل کروي داشته باشد نيز بکار برده مي شود.
برا:
نیرویی که ناشی از شکل بال یک سامانه ی هوافضایی (مانند هواپیما) و سرعت آن و همچنین شکل و زاویه ی قرار گیری بال آن سامانه نسبت به جریان هوا است و سامانه را به بالا میبرد.
نیروی برآ همان نیروی بالا برنده است.
بمب هدایت شونده:
پرتابه ای است اصلاً نيروي پيشران ندارد و فقط با يک سرعت اوليه از هواپيما رها ميشود و براي حرکت از بالچههاي آيروديناميکي استفاده ميکند.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۳۱ قبل از ظهر
تاندم:
دوتایی،منظور دو بالونه یا دو ملخه یا دو موتوره بودن یک سیستم هوافضایی است.
تلسکوپ:
واژه "Tele " یک واژه یونانی به معنی دور و "skopein" واژه یونانی به معنی دیدن یا نگاه کردن است.
و "teleskopos" واژه یونانی به معنی نگاه کردن به دور است. تلسکوپ وسیله ای است که برای دیدن اجسام در دوردست ها (آسمان، فضا و کهکشان ها) به کار می رود.
تونل باد:
تونل باد دستگاهي است كه از دانشجويان گرفته تا مهندسان و كارشناسان هوافضا، انواع مختلف آن را بر حسب كار خاص خود، مورد استفاده قرار مي دهند.
پيشينهي تونل باد به دهه 1870 برميگردد. دانشمندان به اين مساله پي برده بودند كه «چه يك جسم در هوا پرواز كند» و «چه حركت نكند و هوا از اطراف آن بگذرد»، در هر دو حالت نيروهايي يکسان بر جسم وارد ميشوند. اين واقعيت اساس اختراع و دليل بهکارگيري تونل باد است.
تونل باد در حالت كلي، به شكل يك لوله است كه هوا با فشار به داخل آن دميده ميشود. بدين ترتيب جرياني از هوا در تونل به حرکت در ميآيد و از سمت ديگر تونل باد، بيرون ميرود.
بخش مياني تونل، مقطع آزمايش نام دارد. جسمي كه قرار است آزمايش شود، در اين محل به گونهاي نصب ميشود كه هوا از اطراف آن بگذرد. ضمن اين كه جسم كاملاً ثابت است و به هيچ عنوان حركت نميكند. اين جسم آيروديناميكي ميتواند يك جسم پرنده باشد، از يك هواپيماي مدل كوچك در آزمايشگاههاي دانشگاهها گرفته تا انواع موشك، شاتل، جنگندهها، پهپادها، هواپيماهاي مسافربري غولپيكر و... اين ابزار نشان ميدهد كه اين اجسام هنگام پرواز واقعي چگونه كار ميكنند و چه نيروهايي به آنها وارد ميشود.
در صنعت هوافضا گاهي تنها بخشي از جسم پرنده مانند ايرفويل بال يا بدنه، در معرض آزمايش قرار ميگيرد. برخي از كاربردهاي كنوني تونل باد در دانشگاههاي كشور در رشتهي هوافضا مربوط به آزمايشهاي مكانيك سيالات و آيروديناميك است. تونل باد در بخشهاي صنعتي هم كاربرد بسياري دارد.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۳۳ قبل از ظهر
جت:
موتورجت موتوری است که هوا را در سرعت جریان آزاد گرفته، آن را به وسیله ی احتراق با سوخت در داخل مخزن گرم می کند و سپس مخلوط داغ هوا و محصولات احتراق را با سرعتی خیلی بیشتر از عقب به بیرون می فرستد. بر طبق قانون سوم نیوتن، عکس العمل مخالف و مساوی یک نیروی پیشرانش را به وجود می آورد.
موتور جت یک موتور عکس العملی است که سیال را بر اساس قانون سوم نیوتن با سرعت بالا به حرکت در می آورد. این تعریف کلی از موتورهای جت دربرگیرنده توربو جت ها، توربو فن ها و موشک ها است. به طور عمومی بیشتر موتورهای جت از نوع موتورهای احتراق داخلی هستند ولی انواع احتراق خارجی آن نیز وجود دارد.
موتورهای جت از سه قسمت اصلی تشكیل شده اند كه عبارتند از كمپرسور، محفظه ی احتراق و توربین. توربین در قسمت انتهایی موتور قرار دارد و نیروی محركه كمپرسور را تأمین و از طریق یك یا چند میله به كمپرسور می رساند.
جت جریان:
جريان مواد خروجي از موتور عكسالعملي را جت جريان می نامند.
جرم ماهواره:
ماهوارهها از نظر اندازه و جرم، انواع گوناگوني دارند. براي نمونه، نخستين ماهوارهي آمريکا به نام اکسپلورِر- 1 که در سال 1958 پرتاب شد، تنها 2 متر طول و 8 کيلوگرم وزن داشت. اما رصدخانهي پرتوي گاماي کامپتون، که در سال 1991 پرتاب شد بسيار بزرگتر است. اين ماهواره از يک سر آرايه خورشيدي خود تا سر ديگر آن 3.21 متر عرض و بيش از 17 تن وزن دارد. بنابراين با توجه به اندازه و جرم، ماهوارهها دستهبندي ميشوند که در زير مشاهده ميکنيد:
* ماهواره ي معمولي: بيش از 1000 کیلوگرم * ميني ماهواره: 100 تا 1000 کیلوگرم * ميکرو ماهواره: 10 تا 100 کیلوگرم * نانو ماهواره: 1 تا 10 کیلوگرم * پيکو ماهواره: کمتر از 1 کیلوگرم
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۳۵ قبل از ظهر
حرارت آیرودینامیکی:
گرمايي که در اثر اصطکاک هوا بر روي سطح يا انواع ديگر پديده هاي آيروديناميکي (مانند شوک) پديد مي آيد.
خلبان خودکار:
سامانه ی هدايت و كنترل اتوماتيك يك وسيله پرنده را خلبان خودکار می گویند.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۳۶ قبل از ظهر
راکت:
راکت در واقع همان موشکی است که سامانه هدایت ندارد و در هوا به صورت آزاد حرکت می کند. برخی از اوقات به سامانه تولید نیروی پیشران در موشکها نیز راکت می گویند و برخی از اوقات به موشک های فضایی راکت می گویند. راکت در حقيقت ماشيني است که به وسيلهي خروج سريع گاز، نيروي جلوبرندگي ايجاد ميکند.
راکت در تعریفی دیگر يك نوع سامانه توليد نيروي حرکت است كه با استفاده از تركيب سوخت و اكسيد كننده (كه هر دو در داخل سامانه هستند) نيروي عكس العملي توليد مي كند كه به حرکت وسيله منجر مي گردد. در بيان عمومي گاهي به كل وسيله پرتابگر نيز راكت گفته مي شود.
راکت چندمرحله ای:
راکت چند مرحلهاي، هماگونه كه از نامش برميآيد، داراي دو يا چند مرحله است. هرکدام از مراحل، داراي پيشرانش و سوخت مخصوص به خود هستند. مراحل گوناگون يك راكت، همانند زنجير و پشت سرهم، نصب ميشوند؛ هر مرحله بالاي مرحلهي ديگر قرار ميگيرد و مراحل موازي هم کنار يكديگر واقع ميشوند. بنابراين، در حالت كلي، براي سرهمبندي پاياني مراحل يك راكت، آنها را روي يكديگر يا كنار هم ميگذارند. کل مجموعه پرتابگر يا وسيله ي پرتاب، ناميده ميشود. امروزه، راکتهاي دو مرحله اي، کاملاً رايجند؛ حتي راکتهاي پنجمرحلهاي هم، پرتابهاي موفقي داشته اند.
هنگاميکه سوخت هر مرحله، به پايان ميرسد، از مجموعه جدا شده و جرم باقيماندهي راکت، كاهش مييابد، در نتيجه، توان رانش ديگر مراحل، افزايش يافته و راکت به آساني ميتواند تا رسيدن به بيشترين سرعت و ارتفاع، شتاب بگيرد. در جاسازي مراحل پشت سرهم، مرحلهي اول كه معمولاً بزرگترين مرحله است، در پايين قرار ميگيرد. مراحل دوم و بالاتر، كه اندازههاي كوچكتري دارند، بالاي مرحله ي اول هستند.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۳۹ قبل از ظهر
سامانه های فعال و غیرفعال:
سامانه ی فعال به سامانه يا زير سامانه هايي گفته مي شود که ماموريت خود را با صرف مقداري انرژي و فعاليت الکتريکي يا مکانيکي انجام مي دهند. اين واژه معمولا در مقابل لغت Passive يا غير فعال بکار ميرود. در سامانه ها يا زير سامانه هاي غير فعال، هيچ گونه فعاليت خاصي جهت انجام ماموريت انجام نمي شود و مقصود با استفاده از خواص ذاتي يا فيزيکي مواد ميسر مي گردد. به عنوان مثال مي توان زير سامانه های فعال و غير فعال کنترل حرارت ماهواره اشاره کرد. رادياتورها که انرژي خورشيد را بازتابش مي کنند و مانع از نفوذ و جذب آن مي شوند نمونه بارزي از سامانه هايي کنترل حرارت غيرفعال هستند که براي انجام ماموريت خود هيچ گونه انرژي صرف نمي کنند. اما سامانه هايي برودتي گازي که در ماهواره بکار مي روند و داراي پمپ، انواع مجراها و ... هستند نمونه اي از يک سامانه ی فعال هستند.
سامانه پیش رانش ماهواره:
سامانه هاي پيشرانش ماهواره كاركردهاي متنوعي دارند. استفاده اصلي سامانه هاي پيشرانش براي انجام مانورها در فضا است. اين مانورها معمولا براي تغيير شكل، اندازه و يا ارتفاع مدار ماهواره انجام مي شود. كاركرد ديگر سامانه هاي پيشرانش ماهواره در تامين كنترل وضعيت ماهواره است. براي داشتن كنترل وضعيت كامل به كنترل در راستاي سه محور نياز است. براي اين كار به حداقل سه تراستر (پيشران) احتياج است كه در راستاي سه محور ماهواره نصب شده باشند.
سنجش از دور:
به دست آوردن اطلاعات در مورد يک جسم، منطقه يا پديده از طريق تجزيه و تحليل داده هاي حاصل از ابزاري که در تماس فيزيکي با جسم، منطقه و يا پديده تحت بررسي نباشد را سنجش از راه دور مي گويند.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۴۱ قبل از ظهر
سکوی پرتاب:
سكوي پرتاب مجموعهاي است ثابت يا متحرك كه از انواع مكانيزمهاي مكانيكي، هيدروليكي، الكتريكي و يا تركيبي از آنها تشكيل ميشود. از سكوي پرتاب به منظور قراردادن موشك در راستاي هدف، ارسال فرامين لازم به موشك و در نهايت پرتاب موشك استفاده ميشود.
شاتل:
شاتل فضايي، يك سامانه حمل و نقل فضايي سرنشيندار، قابل بازگشت و قابل استفاده مجدد است. این سامانه از 1981 میلادی توسط آمریکا براي حمل فضانوردان، ماهوارهها، ايستگاههاي فضايي و مواد و تجهيزات مورد نياز ايستگاههاي فضايي، به فضا استفاده ميشود .
شیب مدار:
زاويه بين صفحه استوايي زمين و صفحه مدار ماهواره را شيب مدار مي نامند. مدار قطبي داراي شيبي نزديک به 90 درجه بوده و شيب مداري که از سطح استوا عبور مي کند صفر است.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۴۴ قبل از ظهر
صفحه استوایی زمین:
صفحه اي است که از خط استوا و مرکز زمين مي گذرد.
صفحه مدار:
صفحه اي است فرضي که دربر درانده مدار ماهواره بوده و از مرکز جسم اصلي (براي مثال زمين) مي گذرد.
ضربه (ایمپالس):
گاهي اين پارامتر را، ضربهي کل مينامند و عبارتست از حاصلضرب نيروي پيشران در مدت زمان توليد اين نيرو (مدت زمان روشن بودن موتور) است.
ضربه ی ویژه:
معيار دستهبندي کارايي پيشرانهها، ضربهي ويژه يا ايمپالس ويژه است كه اين پارامتر در سيستم متريك بر حسب ثانيه، بيان ميشود. ضربهي ويژه مشخص ميکند که، به ازاي مصرف يک کيلوگرم پيشرانه در يک ثانيه چند کيلوگرم نيروي پيشران (يا تراست) فراهم ميشود. ضربهي ويژه با توجه به نوع پبشرانه مشخص ميشود و مقدار دقيق آن با مواردي همچون شرايط کاربري و نوع طراحي موتور موشک، تغيير خواهد کرد.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۴۷ قبل از ظهر
عمر ماهواره:
دو نوع عمر براي ماهوارهها تعريف ميشود:
1. عمر باليستيکي: مدت زماني که ماهواره در مدار حرکتي خود باقي ميماند. عموماً براي ماهوارههايي که بر روي مدارهاي نزديک زمين حرکت ميکنند، قابل تعريف است و پس از اين مدت به سمت زمين کشيده شده، در جو منهدم ميشوند. 2. عمر عملکردي: مدت زماني که تجهيزات ماهواره و سامانهي تامين انرژي آن قابليت کارکرد داشته باشد. اين عمر در ارتفاعات بالاي 500 کيلومتر به تعريف ميشود. به عنوان مثال در مورد ماهوارههايي که در مدارهاي زمينآهنگ قرار ميگيرند (ماهوارههاي مخابراتي) طراحان عمري بين 5 تا 15 سال را در نظر ميگيرند و ميتوانند در اين مدت ماموريتهاي محوله را انجام دهند. اين ماهوارهها به صورت آزاد پس از اتمام ماموريت در مدار خود گردش ميکنند.
قایق پرنده:
قایق پرنده وسیلهای است که توانایی نشست و برخاست روی آب را داشته و افزون بر آن قادر است با استفاده از بدنهی خود روی آب شناور بماند. به عبارت دیگر توانایی نشست و برخاست این پرنده روی آب با استفاده از شکل خاص بدنهی آن محقق میشود.
قوانین کپلر:
قوانين کپلر عبارتند از:
1. مدار هر سياره به دور خورشيد يک بيضي است که خورشيد در يکي از کانون هاي آن قرار دارد. 2. خط واسط خورشيد وسياره طي بازه هاي زماني مساوي مساحت هاي مساوي را جاروب مي کند. 3. پريود مداري يک سياره با توان 2.3 فاصله ي متوسط بين خورشيد و سياره متناسب است.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۴۹ قبل از ظهر
کشتی هوایی:
نوعی هواگرد سبکتر از هوا است. معمولاً گازی سبک در محفظه بزرگی در این نوع هواگرد قرار دارد که باعث شناور شدن آن در هوا میشود، همانطور که کشتی در آب شناور میشود.
کمربند ون-آلن:
دو کمربند تشعشعي که يکي در ارتفاع 3830 کيلومتري و ديگري در ارتفاع 15945 کيلومتري بوده و الکترون ها و پروتون هايي را که توسط ميدان مغناطيسي زمين منحرف شده اند، به دام مي اندازد. کمربند بالاتر فقط شامل الکترون ها بوده ولي کمربند پايين تر ترکيبي از پروتون ها و الکترون ها است.
کوادروکوپتر:
هواگردهای الکتریکی بدون سرنشینی هستند که از چهار پروانه برای پرواز بهره می برند.
کیسه هوا:
بالون هاي كروي شكل كه در هنگام فرود كاوشگرهاي فضايي به سطح اجرام فضايي باد شده و به فرود آرام و نرم آنها كمك مي كنند.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۵۰ قبل از ظهر
گرانش مصنوعی:
شبيه سازي گرانش بسيار كم در شرايط آزمايشگاهي.
گرفتگی:
به دو پديده خسوف و کسوف گرفتگي مي گويند:
کسوف زماني اتفاق مي افتد که خورشيد، زمين و ماهواره در يک راستا قرار مي گيرند و در نتيجه سايه زمين باعث مي شود که نور خورشيد به ماهواره نرسد.
خسوف زماني اتفاق مي افتد که خورشيد، ماه و ماهواره دريک راستا قرار مي گيرند و در نتيجه سايه ماه باعث مي شود که نور خورشيد به ماهواره نرسد.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۵۳ قبل از ظهر
مأموریت بازگرداندن نمونه:
مأموريت بازگرداندن نمونه مأموريتي است كه بوسيله يك سفينه فضايي انجام ميشود و هدف آن بازگرداندن نمونههاي واقعي براي تجزيه و تحليل به زمين از مكانهايي خارج از كره زمين است. در چنين مأموريت هايي احتمالاً تنها اتمها و ملكولها و يا رسوب تركيبات پيچيدهاي مانند گرد و غبار و سنگ به زمين بازگردانده ميشوند. اين نمونهها ميتوانند با روشهاي متعدد، مثلاً با استفاده از يك آرايه جمعكننده براي به تله انداختن ذرات باد خورشيدي، يا بازماندهي يك دنبالهدار و يا خاك و سنگ حاصل از حفاري و استخراج معدن به دست آيند. روشهاي ديگري در محيط نيز براي بازيافتن نمونهها وجود دارد.
ماخ:
نسبت سرعت سامانه ی هوافضایی (هواپیما، موشک و ...) به سرعت صوت را عدد ماخ می گویند.
مالتی کوپتر:
هواگردهای الکتریکی بدون سرنشینی هستند که از بیش از چهار پروانه برای پرواز بهره می برند.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۵۵ قبل از ظهر
ماهواره:
در ستاره شناسي :
1. يك جسم سماوي كه دور يك سياره ميچرخد ( قمر يا ماه)؛ 2. يك جسم كوچك كه به دور جسم بزرگتري ميگردد، جسم بزرگتر خود نيز به دور يك ستاره ميچرخد. در منظومهي شمسي تمامي سيارات به جز تير (عطارد) و زهره داراي قمر ميباشند. تاكنون بيش از 100 قمر سيارهاي شناخته شده است .
در علم هوافضا :
1. جسمي كه به مدار زمين يا مدار يك جسم سماوي ديگر فرستاده ميشود. 2. يك فضاپيما كه در مدار يك سياره قرار دارد (معمولاً زمين)؛ اين گونه فضاپيماها، وسيلههايي براي انجام مشاهدات، پژوهشها و كارهاي مخابراتي در فضا هستند.
معاني ديگري نيز براي واژهي ماهواره آمده است كه خارج از حوزه هوافضا هستند؛ به عنوان مثال در علوم ژنتيك، ميكروب شناسي و علوم سياسي براي واژهي "Satellite " تعاريف ويژهاي وجود دارد.
ماهواره بر:
براي قرار دادن يك ماهواره در مدار، به نيروي بسيار زيادي نياز است. اين نيروي عظيم را ماهوارهبر (موشك حامل) توليد ميكند. ماهواره براي قرار گرفتن در مدار بايد در ارتفاعي بيش از 200 كيلومتر از سطح زمين به سرعتي بالاتر از 29000 كيلومتر در ساعت برسد. ماهوارهبرها به شكل موشكهاي چند مرحلهاي، با سوزاندن سوخت شيميايي، انرژي لازم براي بردن ماهواره به مدار زمين را فراهم ميكنند.
ماهواره فعال:
ماهواره در حال کار، ماهواره با محموله در حال عمليات.
ماهواره های پخش مستقیم تلویزیونی و رادیویی:
ماهواره هاي واقع در مدار زمين ثابت هستند که نقش دريافت، تقويت و پخش مستقيم برنامه هاي تلوزيوني و راديويي را دارند.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۵۶ قبل از ظهر
مدار قطبی:
ماهواره هاي مدار قطبي به نوعي از ماهواره ها گفته ميشود که مسير مدار حرکت آنها، عمود بر خط استوا و مسير دوران آنها از قطبهاي شمال و جنوب ميگذرد. برخي از ماهواره هاي هواشناسي، ماهوارههاي سنجش از دور و ماهوارههاي جاسوسي از اين نوعاند. چون اکثر ماهوارههاي مخابراتي در مدار زمين آهنگ قرار گرفتهاند، اين ماهواره ها هيچ پوششي روي قطب هاي شمال و جنوبِ زمين ندارند؛ از اين رو براي پوشش قطبها، از ماهواره هاي مدار قطبي استفاده ميشود. در واقع اين نوع از ماهوارهها شمالي ترين و جنوبي ترين قسمت نيمکره هاي زمين را پوشش ميدهند.
مرحله:
بيشتر موشک هاي دوربرد از دو يا تعداد بيشتري «مرحله» تشکيل شده اند، که «روي هم» و يا «در كنار هم» سوار ميشوند. مرحله ي دوم بالاي مرحلهي اول است و به همين ترتيب بقيهي مراحل جا داده ميشوند. مرحلهي اول، موشک را از سکوي پرتاب بلند ميکند و گاهي با عنوان «بوستر» يا «مرحلهي اصلي» شناخته ميشود. هنگامي که پيشرانهي مرحلهي اول تمام ميشود و يا موشك به ارتفاع و سرعت مطلوبي ميرسد، موتور اين مرحله خاموش ميشود و اين قسمت از بقيهي موشك، جدا ميگردد تا مرحلهي بعدي مجبور نباشد يک جرم غيرضروري را حمل کند. به خاطر اين کاهش وزن، مراحل بعدي ميتوانند موتور ضعيفتري داشته باشند و نيز ميتوانند پيشرانهي کمتري حمل کنند؛ که در نتيجه امکان انتقال محموله هاي سنگين تري فراهم ميشود.
مسیر بالستیک:
مسير حرکت اجسام تنها تحت تاثير نيروي گرانشي همديگر.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۱۲:۵۹ قبل از ظهر
مهندسی هوافضا:
مهندسي هوافضا مجموعه اي از علوم و توانايي هاي علمي و عملي در زمينه تحليل، طراحي و ساخت وسايل پرنده نظير هواپيماها، بالگردها، گلايدرها، موشك ها و ماهواره ها است.
مهندسي هوافضا، شاخه اي است از مهندسي که با هواپيما، فضاپيما و مسايل و موضوعات وابسته به آن ها سروکار دارد. اغلب اوقات، از آن به عنوان مهندسی هوانوردی ياد ميشود، خصوصا، زماني که فقط به هواپيما اشاره شود و وقتي که فضاپيما مورد نظراست، به آن مهندسي فضانوردي گفته ميشود.
مهندسي هوافضا يکي از پيشروترين زمينه هاي پژوهشي است و بودجه هاي کلان نظامي و غيرنظامي که صرف اين رشته ميشود زمينه هاي پيشرفت و جهش در ديگر رشته هاي دانش و مهندسي را فراهم ساخته است.
مهندسي هوافضا دانشي است راهبردی که در آن از دانشهاي ديگر مانند متالورژي، علوم رايانه و الکترونيک و ... بهره گيري ميشود.
موتور احتراق خارجی:
در اين نوع موتورها سيال عامل و محصولات احتراق سيال هاي متفاوتي هستند كه توسط ديوار هدايت كننده جدا ميشوند. به عبارت ديگر هوا، سوخت و محصولات احتراق كه بطور پيوسته در هر مرحله مبادله ميشوند با بخش متحرك موتور تماس ندارند.
اين وظيفه سيال عامل است كه بطور پيوسته از طريق اجزاي مختلف ماشين گردش مجدد نمايد. موتورهاي احتراق خارجي شامل موتورهاي بخار از انواع مختلف(پيستوني و توربيني) و موتورهاي سيكل استرلينگ(هوا يا گازهاي سبك) هستند.
موتور احتراق داخلی:
در اين نوع موتورها گازهاي داغ حاصل از احتراق، نقش همان سيال عامل را بازي ميكنند. در اين موتورها بصورت مستقيم انرژي تبديل به كار مي گردد. اين نوع موتورها به دو دسته پيستوني و تزريق پيوسته سوخت (مثل موتورهای موشکی) تقسيم مي شوند.
موتور احتراقی:
موتورهایی که از احتراق به عنوان منبع انرژي استفاده مي كنند، موتورهای احتراقی نامیده می شوند.
موتور جت:
موتورجت موتوری است که هوا را در سرعت جریان آزاد گرفته، آن را به وسیله ی احتراق با سوخت در داخل مخزن گرم می کند و سپس مخلوط داغ هوا و محصولات احتراق را با سرعتی خیلی بیشتر از عقب به بیرون می فرستد. بر طبق قانون سوم نیوتن، عکس العمل مخالف و مساوی یک نیروی پیشرانش را به وجود می آورد.
موتور جت یک موتور عکس العملی است که سیال را بر اساس قانون سوم نیوتن با سرعت بالا به حرکت در می آورد. این تعریف کلی از موتورهای جت دربرگیرنده توربو جت ها، توربو فن ها و موشک ها است. به طور عمومی بیشتر موتورهای جت از نوع موتورهای احتراق داخلی هستند ولی انواع احتراق خارجی آن نیز وجود دارد.
موتورهای جت از سه قسمت اصلی تشكیل شده اند كه عبارتند از كمپرسور، محفظه ی احتراق و توربین. توربین در قسمت انتهایی موتور قرار دارد و نیروی محركه كمپرسور را تأمین و از طریق یك یا چند میله به كمپرسور می رساند.
موتور هوا تنفسی:
موتورهايي که در آنها از هوا به عنوان اکسيد کننده استفاده مي شود و اين موتورها هوا را ميمکند. مانند انواع جت ها يا رم جت ها.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۰۱:۰۷ قبل از ظهر
موتور واکنشی:
موتوري كه با تبديل يک نوع انرژي -چه از يک منبع داخلي و چه از يک منبع خارجي- به جريان خروجیِ خود، انرژي جنبشي ميدهد و نيروي لازم براي جابجايي جسم در فضا را فراهم مـيسازد، موتور عكسالعملي(jet engine or reaction-propulsion unit ) ناميده ميشود، به عبارت ديگر اين نوع موتورها بر اساس قانون عمل و عکسالعمل (قانون سوم نيوتن) عمل ميکنند.
موتور پیستونی:
موتور پیستونی موتوری است که اصول عملکرد در آن عبارت است از حرکت رفت و برگشت یک پیستون در داخل یک سیلندر که همراه با حرکت منطم باز و بسته شدن سوپاپ ها برای ترکیب ورود هوا و سوخت تازه به داخل سیلندر و خروج گاز از آن می باشد. پیستون به یک شفت از طریق بک میله متصل شده که حرکت رفت و برگشت پیستون را به حرکت چرخشی شفت تبدیل می کند.
موشک:
وشك در حقيقت ماشيني است که به وسيله ي خروج سريع گاز، نيروي جلو برندگي ايجاد ميکند. موشك شیمیایی، راکت هدايت شونده ای است كه نيروي جلو برندگيش را با استفاده از سوختن مواد شيميايي (جامد يا مايع) به دست مي آورد. اجزاي اصلي يک موشك شيميايي، موتور، پيشرانه_ شامل سوخت و اکسيدکننده _ قاب (بدنه) يا پوششي براي نگهداري قسمت هاي مختلف، سامانه ي کنترلي و محموله (مانند سرجنگي) هستند. موشك هنگامي که به عنوان وسيلهي پرتاب ماهواره يا محموله هاي ديگر به فضا استفاده شود، «موشك ماهوارهبر» يا «موشك حامل»ناميده ميشود. هرگونه راكت با كاربري نظامي كه داراي سامانه هدايت و كنترل باشد موشک نامیده میشود. اكثر پرتابگرهاي فضايي بر اساس فناوری موشكهاي نظامي توسعه پيدا كردند.
نها65
موشک بالستیک:
موشک بالستيک از نيروي عكسالعملي «موشكي» به عنوان نيروي پيشران، استفاده ميکند و آن هم، فقط در بخشي از مسيرش؛ زيرا بعد از اينکه به نقطهي خاصي از مسيرش رسيد، موتورش را خاموش ميکند (يا آن را دور مياندازد) و از آنجا به بعد، مانند يک «پرتابه» به سمت هدف حرکت مينمايد و به همين خاطر است که به آن بالستيک ميگويند. ارتفاع پروازي اين موشکها عموماً زياد است.
موشک سوخت جامد:
موشکهاي با پيشرانه ي جامد، ماده اي به نام خرج (يا گرين) را ميسوزانند كه در ابتدا خميري شکل است و پي از قالبگيري در شكلهاي ويژه _ مانند استوانه اي، لوله اي، ستاره اي و ... _ به صورت جامد در مي آيد. خرج، از يک بخش سوخت و يك بخش اکسيدکننده و همچنين افزودني هايي براي بهسوزي، بدون دود شدن و يا پايداري بيشتر تشكيل ميشود. خرجها درون بدنه ي موشك قرار ميگيرند و بسته به شكل شان داراي حفره هايي هستند. مثلا يك خرج يا گرينِ لولهاي، داراي يك حفره ي استوانهاي دراز است كه باعث ميشود سطح تماس خرجِ در حال سوختن، بيشتر شود. ابتدا خرج مجاور اين حفرهها ميسوزد و خرج پيراموني باقيمانده، بدنهي موتور را در برابر گرماي ناشي از احتراق محافظت ميکند. برخلاف پيشرانههاي مايع، سوخت و اکسيدکننده ي موشکهاي پيشرانه جامد به محض تماس با هم نميسوزند، بلکه جرقهي الکتريکيِ يك آتشزنه، قسمت کوچکي از خرج را آتش ميزند و گازهاي توليدي آن بقيه ي پيشرانه را ميسوزاند.
موشک سوخت مایع:
موشکهاي با پيشرانهي جامد، مادهاي به نام خرج (يا گرين) را ميسوزانند كه در ابتدا خميريشکل است و پي از قالبگيري در شكلهاي ويژه _ مانند استوانهاي، لولهاي، ستارهاي و ... _ به صورت جامد در ميآيد. خرج، از يک بخش سوخت و يك بخش اکسيدکننده و همچنين افزودنيهايي براي بهسوزي، بدون دود شدن و يا پايداري بيشتر تشكيل ميشود. خرجها درون بدنهي موشك قرار ميگيرند و بسته به شكل شان داراي حفره هايي هستند. مثلا يك خرج يا گرينِ لولهاي، داراي يك حفرهي استوانهاي دراز است كه باعث ميشود سطح تماس خرجِ در حال سوختن، بيشتر شود. ابتدا خرج مجاور اين حفره ها ميسوزد و خرج پيراموني باقي مانده، بدنه ي موتور را در برابر گرماي ناشي از احتراق محافظت ميکند. برخلاف پيشرانههاي مايع، سوخت و اکسيدکننده ي موشکهاي پيشرانه جامد به محض تماس با هم نميسوزند، بلکه جرقهي الکتريکيِ يك آتشزنه، قسمت کوچکي از خرج را آتش ميزند و گازهاي توليدي آن بقيه ي پيشرانه را ميسوزاند.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۰۱:۱۱ قبل از ظهر
موشک کروز:
موشک کروز پرتابهاي است که نيروي جلوبرندگيش را يک موتور جت (بيشتر نوع توربوفن) تامين ميکند؛ بنابراين طبق تعريف راکت و موشک، اصلا موشک نيست ولي همه جا اين اصطلاح به کار ميرود. موتور موشک کروز، در تمام مسيرش روشن است و گاهي اوقات، اين موشک بال هم دارد. به خاطر داشتن بال و موتور جت، برخي اوقات به آن «هواپيماي کوچک بدون سرنشين» يا «موشك بالدار» هم ميگويند. اين موشکها اغلب، در ارتفاع پايين حرکت ميکنند.
موشک یا راکت کاوشگر:
راكتي كه يك يا چند محموله كوچك تحقيقاتي را به طبقات بالاي جو حمل مي كند و عمده كاربرد آن كسب اطلاعات پيرامون بالاترين لايه هاي جو (مرز بين جو زمين و فضا) است را راکت کاوش یا کاوشگر می نامند. اين راكت ها محموله را در مدار قرار نمي دهند.
نها65
۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۱, ۰۱:۱۳ قبل از ظهر
نجوم:
علم بررسي اجرام فضايي مانند سيارات، ستارگان، کهکشان ها و...
نسبت جرم:
نسبتِ «کل جرم در لحظه ي پرتاب» به «جرم باقيمانده بعد از اينکه تمام پيشرانه مصرف شد» ، نسبت جرم ناميده ميشود. «نسبت جرم» بزرگ، به اين معني است که پيشرانه ي زيادي دارد جرم کمي از موشک و محموله را به جلو مي راند که منجر به يک سرعت زياد ميشود. اين سرعت زياد به پيمودن يک مسير طولاني کمک ميکند. بنابراين براي داشتن برد زياد، داشتن نسبت جرم بالا، لازم است.
هوابر:
شکل سطح مقطع بال وسايل پرنده را هوابر یا ایرف.یل می گویند.
هواقاب:
سازه اي که نيروها و ممانهاي آيروديناميکي در طراحي آن نقش مهمي را بازي مي کنند. بنابراين از آنجاكه نقش آيروديناميک در نيروهاي وارد بر فضاپيما يا ماهواره بسيار ناچيز است، نميتوان سازه آنها را يک هواقاب ناميد. اين واژه در علوم فضايي بيشتر براي سازه لانچرها کاربرد دارد.
هواپیما:
هواپیما یک وسیله ی حمل و نقل بوده که از توانایی پرواز در هوا و یا به طور کلی در اتمسفر یک سیاره را دارا است؛ از دیدگاه کلی هواپیماها به سه دسته اصلی تقسیم بندی میشوند:
* هواپیماهای نظامی (مانند هواپیماهای شکاری و بمب افکن) * هواپیماهای حمل و نقل تجاری (مانند هواپیماهای مسافربری و باربری) * هواپیماهای عمومی هوانوردی (مانند هواپیماهای شخصی) از نظر دارا بودن سرنشین نیز هواپیماها به دو دسته تقسیم می شوند:
* هواپیماهای سرنشین دار * هواپیماهای بدون سرنشین
هوش مصنوعی:
هوشي که بوسيله سامانه های سخت افزاري و نرم افزاري شبيه سازي و پياده سازي ميشود تا وسيله بتواند در مواقعي براي ادامه نحوه کار يا انتخاب مسير خود بدون استفاده از راهنمايي و هدايت انسان، تصميم گيري نمايد. در فناوری فضايي از هوش مصنوعي بيشتر در مورد فضاپيماهايي که در بين کرات و سيارات مختلف سير ميکنند استفاده ميشود.
پایگاه پرتاب:
پايگاه پرتاب مکاني است که تجهيزات لازم جهت نصب، آمادهسازي، سوختگيري، آزمايشهاي پيش از پرتاب موشک يا ماهوارهبر در آنجا تعبيه شده و از نظر منطقهاي، شرايط لازم، همچون امنيت و ايمني در آن ديده شده باشد. از آنجايي که براي هر موشك يا ماهوارهبري، تجهيزات آمادهسازي و پرتاب، به صورت ويژه و خاص طراحي و ساخته ميشود، هر موشکي را نميتوان از هر پايگاهي پرتاب کرد. از اين رو پايگاههاي پرتاب را با توجه به نوع موشکهايي که از آنجا پرتاب ميشود به سه دستهي کلي تقسيم ميکنند. دستهي نخست پايگاههاي پرتاب نظامي هستند. دستهي دوم پايگاههاي پرتاب زيرمداري ميباشند که پرتابهاي مربوط به موشکهاي کاوشگر را پوشش ميدهند. دستهي سوم نيز پايگاههاي پرتاب فضايي هستند. البته در بعضي موارد ديده شده است که از يک پايگاه، گونههاي متفاوتي از موشکها پرتاب ميشوند. در چنين مواقعي اگر حتي يک پرتاب فضايي از اين پايگاه انجام شود، پايگاهِ پرتاب را فضايي رتبهبندي ميکنند.
پدافند هوایی:
«دفاع يا پدافند هوايي» به مجموعه اقداماتي گفته ميشود كه در آن نيروي كشور مقابلهكننده هرگونه مهاجم هوايي به قلمرو هوافضاي خود را (هواپيما، موشك، ...) منهدم يا از انجام ماموريت خصمانه بازميدارد و باعث فراري شدن آن ميگردد. چنانچه ما بتوانيم عامل آفندي را منهدم، فراري و يا ميزان خسارت را كاهش دهيم، «دفاع هوايي» انجام دادهايم. بخش اول اين اقدامات (انهدام و فراري دادن) را «دفاع هوايي عامل» و بخش ديگر آن نظير اخطار به نيروهاي خودي جهت پراكنده شدن، پناه گرفتن يا خاموشي را «دفاع غير عامل» ميگوييم.
پریود مداری:
پريود و يا دوره مداري در واقع مدت زمان گردش يک دور کامل ماهواره بر روي مدار بر اساس قوانين کپلر است.
نها65
پزشکی هوافضا:
يک شاخه از علم طب که به اثرات پرواز بر بدن انسان و رفتارهاي ناشي از اختلالات به وجود آمده در بعضي از سفرها منتهي مي شود که داراي دو شاخه زير است:
1- پزشکي هوايي با علاقمندي به پرواز در اتمسفر زمين و تحت شتاب معمولي جاذبه
2- پزشکي فضايي با رويکرد پرواز در بالاي اتمسفر که بنوعي انسان در برابر ضريبي از شتاب معمولي جاذبه قرار مي گيرد.
پس سوز:
سوزش غير عادي سوخت در خارج از محفظه احتراق راکت.
پسا:
نیروی مقاومت سیال (هوا) که جهت آن همواره در مقابل نیروی پیشرانش سامانه ی هوافضایی قرار دارد.
نیروی پسا همان نیروی مقاوم است.
پیشران موشکی:
پيشران موشکي (راکت) سامانه اي است که نيروي پيشرانش (به جلو و يا بالا) توليد مي کند. اين نوع از پيشران ها مي توانند در خلا نيز عمل کنند زيرا برخلاف پيشران هاي جتي نيازي به هوا ندارند. توان يک راکت مي تواند بسيار زياد بوده و مي تواند نيروي لازم براي حمل ماهواره به مدار مورد نظر را در چند مرحله فراهم سازد. تمامي موشكها بر اساس اين اصل كار ميكنند كه هر کنشي در يك جهت، داراي واكنشي برابر با آن اما در جهت مخالف است (قانون سوم نيوتن). در يك موشك بر اثر احتراق سوخت، گازهاي داغي حاصل ميشود كه در هنگام خروج از يك شيپوره (نازل) نيرويي ايجاد ميكند كه ميتواند موشك را از زمين بلند كند. اگر چه اين نيرو ثابت ميماند اما شتاب موشك افزايش مييابد چون بر اثر مصرف سوخت ، موشك با گذشت زمان پس از پرتاب سبکتر ميشود.
پیشرانه:
پيشرانه مخلوط شيميايي شامل سوخت و اکسيدکننده است که با سوختن، در موشکها نيروي پيشران (يا تراست) ايجاد مينمايد. سوخت مادهاي است که وقتي ميسوزد يا با اکسيژن ترکيب ميشود و براي موتور نیروی پيشرانش ايجاد ميکند.
اکسيدکننده عاملي است که براي ترکيب با سوخت، اکسيژن يا مادهي اكسيدكننده - كه لزوما اكسيژن نيست - آزاد مينمايد. يكي از غلطهاي مصطلح استفاده از واژهي سوخت به جاي هر دو مولفهي «سوخت» و «اكسيدكنندهي» پيشرانه است. بنابراين هر جا واژهي پيشرانه استفاده شود، منظور هر دو مولفهي «سوخت» و «اكسيدكننده» است.
پیشرانش:
نيروي حاصل از خروجِ جريان مواد خروجي از موتور عكسالعملي را نيروي پيشرانش مينامند. اين نيرو، همان نيرويي است كه به جسم پرنده منتقل ميشود و آن را به حركت درميآورد. در اصل، نيروي پيشرانش، برآيند نيروهاي گازديناميكي و هيدروديناميكيِ اعماليِ به سطوح داخلي موتور به هنگامِ خروج مواد از آن، است.
ژیروسکوپ:
كلمه ي ژيروسكوپ واژه اي يوناني است كه از دو بخش gyro به معناي دوران و scope به معناي نشان دادن تشكيل شده است. به اين ترتيب معناي تحت الفظي آن «دوراننما» است.
ژيروسكوپ عضو اصلي «سامانه هاي هدايت اينرسي» است و عمدتاً براي اندازه گيري مقدار دوران، سرعت زاويه اي و ايجاد محورهاي مختصات مرجع در وسايل نقليه ي هوايي، فضايي و دريايي _ مانند هواپيما، موشك، ماهواره وكشتي _ به كار ميرود.
بخش اصلي ژيروسكوپ، يك ديسك دوار _ يا همان روتور _ است كه با سرعت زياد حول محور تقارن خود دوران ميكند و در اثر اينرسي جرم دوار، اندازهحركت زاويهايِ نسبتاً بزرگي ايجاد مي نمايد.
طبق اصل بقاي اندازه حركت زاويه اي، روتور سعي دارد جهت خود را در فضا ثابت نگه دارد. بنابراين اگر ياتاقان بندي محور چرخش را در طوقه هاي معلق تعبيه كنيم، به نحوي كه گشتاورهاي خارجي به آن وارد نگردد و «جايرو» روي يك وسيله ي نقليه سوار شده باشد، در اين صورت علي رغم تمام حركتهاي وسيله ي نقليه، محور چرخش روتور در فضا، همواره به جهت ثابتي اشاره ميكند و موقعيت خود را در چنين فضايي ثابت نگه ميدارد.