داستانهای دانشیک-2: اثر ونوسی

تابلوی بالا، "آرایش ونوس" اثر دیه‌گو ولاسکز (نقاش اسپانیایی قرن شانزدهم) است
که اکنون در نگارخانه ملی لندن نگه داری میشود. در نگاه نخست، به نظر می رسد
که ونوس (الهه زیبایی) در حال برانداز کردن خود در آینه باشد. در واقع، این باور عمومی
برای بیش از سیصد سال در میان بازدیدکنندگان این اثر وجود داشت تا زمانی که آلن
براهام (نایب رییس وقت نگارخانه لندن) در حدود سی سال قبل، به تصویر نقش بسته
در آینه تردید کرد و متوجه شد که این نقاشی، به نوعی با قوانین بازتاب فیزیک همخوانی
ندارد.

ونوس بطور مورب به آینه نگاه می کرد و تصویرش بطور مستقیم (چشم در چشم) به بیننده
تابلو (یا نقاش) می نگریست. لذا از آنجا که نور به خط مستقیم سیر میکند، ونوس نیز در آیینه
می باید نقاش را ببیند و نه خودش را!. در واقع، ونوس در حال تماشای خود در آینه نبود بلکه
آیینه در حکم وسیله ای بود که نقاش (یا ببینده اثر) بتواند چهره ونوس را ببیند. به وارون آن، اگر
ونوس تنها خود را در آیینه می دید، آنگاه (با توجه به محل قرارگیری و زاویه آینه )، بیننده قادر به
دیدن چهره او در آیینه نمی بود.

پس از آن، آلن براهام (در سال 1976) گروهی را مامور کرد تا صحنه این نقاشی را (با میزانسن
مشابه) مجددا بازسازی کرده و نتیجه تردید هوشمندانه خود را در عمل ببیند. در بازسازی صحنه
نقاشی، کارولین جونز در نقش ونوس و دختر چهارساله آلن براهام نیز نقش فرشته آینه دار را
بر عهده داشت. نتیجه مطابق انتظار او (و با عث شگفتی جامعه هنری) بود:

به لطف دقت بی بدیل آلن براهام، سرانجام معلوم شد که ونوس (در نقاشی اصلی) در حال
نگریستن به خود نبوده. این تحقیق، در زمان خود سبب جنجال های فراوانی در عالم هنر گردید
و آغازگر فصلی تازه در تحقیقات مرتبط با آثار هنری شد. تصویر زیر، از مجله Time در همان سال
است:

این موضوع که برای نخستین بار در نقاشی "آرایش ونوس" مورد توجه قرار گرفت، امروزه در علم
نقاشی و عکاسی با نام "اثر ونوسی" شناخته میشود.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------
http://en.wikipedia.org/wiki/Rokeby_Venus
http://en.wikipedia.org/wiki/Venus_effect
http://www.mpi-inf.mpg.de/~ritschel/Pap ... diting.pdf
http://www.patriziobarbieri.it/pdf/Burl ... LICATO.pdf

*تصاویر این نوشته از مستند بی بی سی برداشته شده:
http://www.youtube.com/watch?v=G5i25HX_ttc

از همین دسته نوشتار:
داستانهای دانشیک-1: منحنی های تخم مرغی
viewtopic.php?f=16&t=33860&p=561644#p561644