منو

مخترع لیزر چارلز تاونز در 99 سالگی درگذشت

چارلز تاونز فیزیکدان آمریکایی و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل فیزیک در سال 1964 (به صورت مشترک) در 99 سالگی در گذشت. او این جایزه را بپاس سعی و کوششی که به پیشرفت و توسعه‌‌ی علمِ لیزر منجر شد، دریافت کرد. تاونز در چالشِ ساختنِ اولین لیزر نقش جدایی ناپذیری را توسط توسعه‌ی پیشگام آن یعنی "میزر" ایفا کرد. میزر قادر است تابش الکترومغناطیسی در ناحیه‌‌ی ریز موج‌ها در طیف الکترومغناطیسی، تولید و تقویت کند.

کلیدِ کارِ تاونز در اوایل دهه‌ی پنجاه میلادی در دانشگاه کلمبیا زده شد. در همان زمان بود که او دستگاهی را پیشنهاد کرد که قادر بود امواج الکترومغناطیسیِ همدوس، توسط فرآیند تشدید در گسیلِ القایی تولید کند. بدین ترتیب او مخترع میزر (MASER) یا همان تقویت ریز‌موج توسط گسیل تابشِ القایی (microwave amplification by stimulated emission of radiation) است. تاونز تنها کسی نبود که این ایده را در سر داشت. نیکلای باسوف و الکساندر پروخورف از موسسه فیزیکی آکادمی علوم روسیه‌ لِبِدِو (Lebedev)، و همچنین ژوزف وبر از دانشگاه کاتولیک آمریکا، به صورت مستقل، اما همزمان با تاونز تحقیقات تئوری بر روی میزر انجام می‌دادند.

در سال 1954 تاونز و تیمش موفق شدند تئوریشان را به یک دستگاهِ کارآمد تبدیل کنند. آن‌ها با استفاده از جریانی از مولکلول‌هایِ پرانرژی آمونیا، ریزموج‌های تقویت شده در فرکانس تقریبی 24 گیگا‌هرتز تولید کردند. در دسامبر سال 1958 تاونز به همراه برادرِ همسرش، آرتور شاولو که در آن زمان در آزمایشگاه‌های بِل (Bell) در نیوجرسی فعالیت می‌کرد، به شرحِ چگونگیِ گسترش و توسعه‌ی مفهومِ میزر در اپتیک، برای ساختِ - میزر اپتیکی و فروسرخ - یا همان لیزر پرداختند [1].

از آنجاییکه تاونز و آرتور هر دو علاقمند بودند که از لیزر در مطالعاتِ طیف‌سنجی استفاده کنند، برای ساختن لیزر پیوسته (علاوه بر نوع پالسیِ آن) اهتمام ورزیدند. تئودور میمن، فیزیکدان و مهندس از آزمایشگاه‌های تحقیقاتی هیوز (Hughes)، اولین کسی بود که در سال 1960 موفق به ساخت لیزر شد. او توانست با استفاده از تکه کوچک یاقوت که توسط لامپِ چشمک‌زن، نورانی می‌شد، پالس‌هایی از پرتو همدوس لیزر را تولید کند [2].

جایزه نوبل فیزیک سال 1964 به باسوف، پروخورف و تاونز برای "مطالعات بنیادیشان در زمینه‌ی الکترونیک کوانتومی" اهدا شد. مطالعات آن‌ها منجر به ساختن نوسانگر‌ها و تقویت‌کننده‌ها بر اساس قانون لیزر - میزر شد. تاونز برنده‌ی نیمی از جایزه شد و نیمه‌ی دیگر بین بایوف و پروخورف تقسیم گردید. جان دادلی، فیزیکدان اتمی مولکولی و رئیس انجمن فیزیک اروپا، می‌گوید : "تاونز انسانی بزرگ و همچنین یک الهام‌بخش بود."

مایلز پجت فیزیکدان اتمی مولکولی از دانشگاه گلاسکو درباره‌ی تاونز اینگونه می‌گوید : "علاوه بر دستاورد‌های قابل توجه او در زمینه‌های گوناگون فیزیک، میراث ارزشمندی از فعالیت‌ها و همکاری‌های دانشمندان دیگر وجود دارد که چارلز تاونز بر آن‌ها نظارت داشته است. از جمله این موفقیت‌ها می‌توان به آرنو آلن پنزیاس برنده‌ی جایزه نوبل فیزیک سال 1978 اشاره کرد."

زندگی با فیزیک

چارلز تاونز در 28 جولای سال 1915 در شهر گرینویل از ایالت کارولینای جنوبی متولد شد. هنگامی که او در سال 1935 از دانشگاه فِرمن در گرینویل با گرایش فیزیک و زبان‌های مدرن فارغ التحصیل شد، فقط 19 سال داشت. او دوره‌ی تحصیلات تکمیلی‌اش را ابتدا در دانشگاه دوک گذراند، سپس برای گذرانیدن دوره‌ی دکتری‌اش به موسسه‌ی تکنولوژی کالیفرنیا رفت و به مطالعه بر روی جداسازی ایزوتوپ مشغول شد.

تاونز پس از پایان دوره‌ی دکتری در سال 1939، تا سال 1947 در آزمایشگاه‌های بل در نیوجرسی مشغول به فعالیت بود. پس از آن به دانشگاه کلمبیا رفت. او از سال 1950 تا 1952 با عنوان مدیر آزمایشگاهِ تابش کلمبیا فعالیت می‌کرد. تاونز در سال 1959 به عنوان نایب رئیس و مدیر تحقیق در موسسه‌ی تحلیل‌های دفاعی (IDA) در واشنگتن دی سی – سازمانی غیر انتفاعی که دولت ایالات متحده را یاری می‌کند - انتخاب شد.

او مدتِ دو سال در IDA فعالیت کرد و سپس دوباره به محیط دانشگاهی بازگشت. در این هنگام او مقامِ استادی در موسسه‌ی تکنولوژی ماساچوست (MIT) را به عهده گرفت. سپس در سال 1967 به دانشگاه برکلی کالیفرنیا رفت، و در آنجا تحقیقاتش را ادامه داد. جایزه‌ی تمپلتون - جایزه‌ای برای علم و مذهب - در سال 2005 به تاونز اهدا شد. تاونز همچنین زندگینامه‌ی خود را با عنوان "چگونه لیزر ایجاد شد" در سال 1999 منتشر کرده است.