منو

آیا ما در یک “ماتریکس” زندگی می کنیم؟

اگر روزی متوجه شویم که واقعی نیستیم و در یک شبیه سازیِ کامپیوتری زندگی می کنیم، وحشت زده می شویم. با این حال، برخی از افرادی که در صف اولِ علم قرار دارند معتقدند که ماهیتِ حقیقت خیلی دور از این ایده نیست. در این مقاله می توانید، مصاحبه مکس تگمارک (Max Tegmark) کیهان شناسی سوئدی – آمریکایی و استاد دانشگاه MIT ماساچوست با پلاس مگزین را مطالعه کنید.
 

به گزارش بیگ بنگ، مکس تگمارک، فیزیکدان در MIT، نمی گویند که یک موجودِ هوشمند یک شبیه سازی را برنامه ریزی کرده تا جهانی را خلق کند که به هر سازی می زند برقصد، بلکه می گویند که فقط با استفاده از اعداد و ارقامِ ریاضی می توان این جهان را مشابه با یک شبیه سازیِ کامپیوتری توصیف کرد. وی در کتابِ جدیدش «جهانِ ریاضیاتی مان» بیان می کند که جهان به خودیِ خود یک ساختارِ ریاضیاتی است.

تگمارک توضیح داد: «فرض کنید یک شخصیت در بازی ماین کرافت (Minecraft) هستید یا شخصیتی پیشرفته تر درون یک بازیِ کامپیوتری هستید؛ یعنی در بازی که گرافیک آن واقعأ خوب بوده به طوری که احساس نمی کنید واقعا در یک بازی هستید. احساس می کنید که می توانید به اشیای واقعا ضربه بزنید و می توانید عاشق شوید و از چیزهای اطراف خود لذت ببرید و وقتی در این بازی ویدیویی شروع به مطالعه ی دنیای فیزیکی می کنید در نهایت کشف می کنید که همه چیز از پیکسل تشکیل شده است و تمام چیزهایی که به نظرتان «شی» بودند در واقع فقط به وسیله ی دسته ای از اعداد توصیف می شوند.»

بدون شک برخی از دوستانتان شما را مورد انتقاد قرار می دهند و می گویند: «تو احمقی، مشخص است که همه ی اینها شی هستند». اما فردی که از خارج از این بازی ویدیویی در حال نظاره است مشاهده می کند که در واقع تمام این چیزها شی بودند. «ما در این جهان دقیقأ در این وضعیت قرار داریم. به اطراف نگاه می کنیم و اصلأ ریاضیاتی به نظر نمی رسد، اما تمام چیزهایی که مشاهده می کنیم از اجزای ابتدایی مانند کوارک و الکترون ساخته شده اند. الکترون چه خواصی دارد؟ آیا الکترون بو یا رنگ یا بافت دارد؟ خیر! تاجایی که می توان گفت، تنها خواصِ یک الکترون عبارت است از  ۱-, ۱/۲ و ۱. ما فیزیکدانها اسامیِ تخصصی برای این خواص در نظر می گیریم، مانند بار الکترون یا عدد لپتون، اما برای الکترون اهمیتی ندارد که آن را چه بنامیم، خواص فقط اعداد هستند.»

بنابراین تگمارک بیان می کند که حتی فضایی که این اجزای ابتدایی در آن زندگی و در پیرامون آن حرکت می کنند در نهایت به وسیله ی اعداد و مفاهیم ریاضیاتی توصیف می شوند. یک عدد توصیف می کند که فضا دارای چه تعداد ابعادی است. همانطور که نظریه ی نسبیتِ اینشتین بیان می کند، فضا منحنی است و این انحراف به طور ریاضیاتی توصیف می شود. نمی دانیم که آیا جهان محدود است یا بی نهایت و همینطور شکل دقیقِ آن را نمی دانیم، اما از ریاضیِ آن که تمام اشکالِ ممکن را توصیف می کند اطلاع داریم. از این رو، فضا به اندازه ی اجزایی که درونِ آن «اشیا» را شکل می دهند ریاضیاتی است.

تگمارک بر همین اساس جهشِ شجاعانه ی خود را انجام می دهد: نه تنها جهان با دقت از طریق ریاضیات توصیف می شود، بلکه فقط در غالبِ ریاضی، قابل توصیف است. جهان یک ساختارِ ریاضیاتی درست مثلِ یک مکعب یا یک چهارضلعی است. یا با بازگشتِ به مثالمان، جهان به وسیله ی اعداد و ریاضی توصیف می شود و درست مثل یک بازی ویدئویی در کامپیوتر می باشد. تگمارک به موفقیتِ فوق العاده ی ریاضی اشاره کرد و گفت: ما بارها و بارها کشف کردیم که چیزهای زیادی برای یادگیری وجود دارد که هنوز از آنها اطلاع نداریم. بنابراین به نظرم احتمال وقوع مجدد آنها بسیار زیاد است. اما بارها و بارها دریافتیم که چیزهایی که کشف کردیم را می توان به وسیله ی ریاضی توصیف کرد و به نظرم این حقیقت به حدی عمیق است که نمی توان آن را بی معنا قلمداد کرد.

سیاره ی نپتون را با ریاضی کشف کردیم، امواج رادیویی را با ریاضی کشف کردیم، پیتر هیگز توانست بوزون هیگز را با ریاضی کشف کند. اکنون می توانیم هر ثابتِ فیزیکیِ مجزا را که تاکنون از فهرستی از ۳۲ عدد اندازه گیری شده را محاسبه کنیم. به نظرم این قضیه یک مسئله ی بنیادی را با ما در میان می گذارد.» «اگر این ایده که همه چیز ریاضی است غلط باشد، آنگاه فیزیک محکوم به نابودی است، زیرا وقتی که هیچ نشانه ی ریاضیاتی در طبیعت وجود نداشته باشد تا کشف کنیم، این جاده را مسدود می کنیم. اما اگر حدسم درست باشد، آنگاه این یک اخبارِ بسیار خوب برای فیزیک است زیرا هیچ جاده ی مسدودی وجود ندارد و تواناییِ نهایی مان برای درکِ مسائل فقط محدود به توانایی مان برای آزمایش، تجسم و خلاقیت خواهد بود.» و این فقط فیزیک نیست.

در طول چند دهه ی گذشته، ریاضی به سمت علومِ دیگر نیز تاخت و تاز کرده، از پزشکی گرفته تا روانشناسی و اقتصاد. حتی یکی از بزرگترین اسرار یعنی ذهن و خودآگاهیِ انسان به وسیله ی ابزارِ ریاضیاتی در معرضِ حمله ی عصب شناسان قرار گرفته است. اگر تمام این حیطه ها را بتوان به طور ریاضیاتی درک کرد، آنگاه می توانیم اطمینان داشته باشیم که در نهایت می توانیم معماهای مطرح شده را حل کنیم.

bigbangpage.com