منو

معرفی کتاب : منشأ کیهان

بزرگترین سوالات در نجوم درباره ی نحوه ی شکل گیری سیارات، ستارگان، کهکشانها و کیهان است. کتاب منشأ کیهان توضیح می دهد که چگونه اخترشناسان طی یک دهه ی گذشته توانسته اند پاسخهای احتمالی این سوالات بنیادی را بیابند.

کتاب منشأ کیهان با شروع مأموریتهای فضایی که منجر به رازگشایی از سیستم سیاره ای خودمان شد، سفری را در فضای بیکران آغاز کرده و در زمان به عقب برمی گردد. کشف دیگر سیستمهای سیاره ای و رابطه ی آنها با حیات فرازمینی را توصیف می کند. لحظات اولیه ی زندگی یک ستاره پوشیده است، آنچنان که تولد و شکل گیری کهکشانها و بزرگترین سوال، یعنی منشأ کیهان رازآلود است. در این کتاب با پاسخ های این سوالات مهم روبرو خواهید شد. منشأ کیهان همچنین روایت گر داستان انسانی پشت این اکتشافات بزرگ نجومی است. اخترشناسانی که در پی یافتن سیاره ی ایکس بودند، یک سیاره را هم از دست دادند. باستان شناسان کیهانی که از تاریخچه ی کهکشان ها رمزگشایی کرده اند، حال قصد دارند با بهره گیری از تلسکوپ های غول پیکر از راز سر به مهر منشأ کیهان پرده بردارند.

منشأ کیهان
چگونگی تشکیل سیارات، ستارگان، کهکشانها و آغاز کیهان
————————————————-
Origins
How The Planets, Stars, Galaxies and the Universe Began

نوشته‌ی : استیون ایلز (Eales, Stephen)

ترجمه: حسن فتاحی
انتشارات: مازیار
موضوع: کیهان شناسی
چاپ اول، ۱۳۹۲
تعداد صفحه: ۳۱۲ – مصور – نمودار – جدول
وب‌سایت ناشر: www.mazyarpub.com
قیمت: ۱۳۰۰۰ تومان

این کتاب یکی از سری کتاب‌های «جهان اخترشناسان» است که طی سال‌های اخیر در سطح بین‌المللی توسط انتشارات اشپینگر چاپ شده است. نویسنده‌ی این کتاب یکی از اعضای هیات علمی بخش فیزیک و ستاره‌شناسی دانشگاه کاردیف انگلستان است. کتاب در حالی‌که جدید‌ترین تحقیقات اخترشناسی را عرضه می‌دارد، همزمان به شکل هنرمندانه‌ای مشکلات و موفقیت‌ها و مسیر علمی را که اخترشناسان طی کرده‌اند، را نیز بیان می‌کند. به ویژه آن که رویکرد کتاب، اخترشناسی رصدی است. کتاب از چهاربخش اصلی تشکیل شده است:

بخش اول به منشأ سیارات و چگونگی شکل‌گیری آن می‌پردازد و بعد از بیان یک گزارش علمی-تاریخی پیرامون سیارات، نظریات نوین علمی درباره‌ی چگونگی شکل‌گیری منظومه‌ی شمسی را بیان می‌کند و پس از آن بحث بسیار نوپا و پویای سیارات خورشیدی را مطرح کرده و چگونگی یافتن سیارات پیرامون دیگر ستاره‌ها را شرح می‌دهد. چه بسا در این تحقیقات مهیج، روزی پاسخ این سوال مهم را بیابیم که آیا در کیهان تنها هستیم؟ بخش دوم کتاب به بررسی ماهیت و تحول ستارگان می‌پردازد و خوانندگان را از نظر علمی با آن نقطه‌های نورانی که هر شب بالای سر می‌بینند، آشنا می‌کند. ستارگان از چه چیزی تشکیل شده‌اند، از کجا آمده‌اند، پایان کارشان چگونه خواهد بود؟ بخش سوم،‌ بررسی تکامل کهکشان‌هاست. کهکشان‌ها مانند مجتمع‌های مسکونی در انواع و اندازه‌های مختلف هستند که ستارگان در آن سکنی گزیده‌اند. در این بخش سفری علمی و خیال‌انگیز از خانه‌ی دوست‌داشتنی خودمان یعنی کهکشان راه شیری به کهکشان‌های دوردست خواهیم داشت و با ساختار،‌ ویژگی‌ها و طبقه‌بندی‌ آن‌ها و تأثیر شگرف‌شان در ارتقا شناخت علمی ما از کیهان آشنا خواهیم شد. بخش چهارم و پایانی کتاب به مبحث پرمخاطره و سوال‌برانگیز کیهان‌شناسی اختصاص دارد. کیهان‌شناسی بخش جذابی از دنیای ستاره‌شناسی است که در پی پاسخ‌گویی به سوالاتی درباره‌ی کل جهان هستی است. از چگونگی وجود کیهان گرفته تا پایان آن.

کیهان‌شناسی گاهی آن‌چنان با ریاضیات پیچیده در هم می‌آمیزد که بزرگترین ریاضی‌دانان و فیزیک‌دانان را به مبارزه می‌طلبد و گاهی عمیقاً با فلسفه به عنوان ناب‌ترین محصول اندیشه‌ی انسان خردمند پهلو به پهلو می‌زند. در این بخش از کتاب می‌آموزیم که جهان هستی چگونه خلق شده است، در ابتدایی‌ترین لحظات آفرینش چه وقایعی روی داده است؟ عناصر سازنده‌ی گیتی چه چیزهایی هستند و چرا کیهان در حال انبساط است؟ و سوالات بسیار دیگر. همزمان به شکلی تاریخی پا به پای دانشمندان درباره‌ی نحوه‌ی کارشان و حتی خصوصیات اخلاقی‌شان آشنا می‌شویم.

در ادامه به قسمت‌هایی از متن این کتاب توجه فرمایید: فرض کنید شما، اخترشناسی روی سیاره‌ای نزدیک آلفا قنطورس هستید که دنبال سیاره‌هایی اطراف دیگر ستاره‌ها می‌گردد. شما به ستاره‌ای که در فاصله‌ی چهارسال نوری قرار دارد علاقه‌مند می‌شوید (منظور خورشید منظومه‌ی شمسی)، زیرا کاملاً به ستاره‌ی خودتان شبیه است و بنابراین ممکن است سیارات مناسبی جهت داشتن زندگی شبیه زندگی‌ آلفا قنطورس داشته باشید. با پیش‌بینی کامل، این ستاره‌ را با استفاده از تکنیک دوپلر مشاهده می‌کنید. با این وجود بعد از یک ماه مشاهدات دقیق، شما هیچ تغییری در مکان خطوط طیف ستاره ندیده‌اید، نتیجه می‌گیرید که در کمال ناامیدی ستاره هیچ سیاره‌ای ندارد. چرا؟

دلیل این نتیجه‌ی عجیب (منظومه‌ی شمسی روی هم رفته دارای چندین سیاره‌ی بزرگ است)، این است که اندازه‌ی لرزش ستاره فقط به جرم سیاره بستگی ندارد. این مقدار به فاصله‌ی سیاره از ستاره نیز وابسته است: فاصله‌ی بیشتر از ستاره، نیروی گرانشی ضعیف‌تر میان این دو و تغییرات کوچک‌تر در طول موج‌های خطوط طیفی ستاره را منجر خواهد شد. سیارات غول نزدیک ستاره‌ها (مشتری‌گون‌های داغ) به راحتی کشف شدند، زیرا هم بزرگ هستند و هم به ستاره‌شان خیلی نزدیک و بنابراین سیگنال‌های دوپلری بزرگ تولید می‌کنند. سیستم‌های سیاره‌ای نظیر سیستم ما به سختی کشف می‌شوند. ممکن است یک نفر اهل آلفا قنطورس با تکنولوژی پیشرفته‌تری بتواند فقط مشتری را حس کند ولی اگر مشتری از خورشید خیلی دور یا کمی کوچک‌تر بود، او حتماً شکست می‌خورد. سیاراتی مانند زمین، البته با جرمی کمتر از یک صدم جرم مشتری غیر ممکن است نمایان شوند.

بنابراین، هنوز امکان وجود سیستم‌های سیاره‌ای که شامل «مشتری‌گون‌های داغ» باشند، درصد کمی دارد. بیشتر سیستم‌های سیاره‌ای، اکثریت ساکت و بی‌صدا مثل سیستم خود ما هستند. با این وجود حتی اگر فقط درصد کوچکی از سیستم‌های سیاره‌ای، سیارات غول نزدیک ستاره‌شان داشته باشند، وجودشان تعجب‌آور است. هنگام شکل‌گیری منظومه‌ی شمسی گرمای خورشید که به تازگی تشکیل شده بود، از به وجود آمدن موادی که نقطه‌ی ذوب پایین دارند در قسمت مرکزی قرص منظومه‌ی شمسی جلوگیری کرد. بنابراین مواد جامد کمی نزدیک به مرکز وجود داشت که طبیعتاً منجر به تشکیل سیارات کوچک‌تر شد. سیارات بیرونی‌تر بیشتر از گاز تشکیل شده‌اند تا مواد جامد. ولی اگر آن‌ها به روش هسته‌ای برافزایشی یا هسته‌ی تجمیعی تشکیل شده بودند، باید شامل هسته‌ی سختی می‌شدند که خیلی بزرگتر از جرم سیارات داخلی است. اگر مدل استاندارد تشکیل سیاره‌ای درست باشد، نقشه‌ی منظومه‌ی شمسی (شامل کل سیارات)، دقیقاً چیزی است که انتظار می‌رود.

یک تفسیر ممکن برای مشتری‌گون‌های داغ این است که سیارات غول به روش هسته‌ای برافزایشی تشکیل نشده‌اند، بلکه در عوض به واسطه‌ی رمبش گرانشی ناگهانی قسمت بزرگی از قرص به وجود آمده‌اند. اگر این تغییر خط داستان درست باشد، هیچ هسته‌ی سختی در مراکز غول‌های گازی منظومه‌ی شمسی وجود ندارد و مقدار مواد جامد در قرص خورشید نامربوط است. روش آشکار برای آزمون این نظریه، جستجوی هسته‌های سخت است ولی متأسفانه جو آن‌ها، به اندازه‌ای ضخیم است که ما هیچ نظری نداریم که آیا مشتری، زحل و بقیه، هسته‌های سخت دارند یا تماماً گازی هستند.
تفسیر دوست‌داشتنی برای وجود مشتری‌‌گون‌های داغ این است که بعضی اوقات تمایل داریم اشتباه کنیم: سیارات در مسیرشان ثابت نیستند. برای مثال اجرام موجود در لبه‌ی کمربند کوئیپر، جایی که امروز آن‌ها را مشاهده می‌کنیم، نمی‌توانند آن سوی مدار نپتون تشکیل شده باشند، بلکه در منظومه‌ی شمسی داخلی شکل گرفته‌اند. حتی پس از تشکیل سیارات، میلیاردها ریز سیاره وجود دارد. تکه‌های بزرگ و کلفت سنگ با قطری در حدود ۱۰۰ کیلومتر که در منظومه‌ی شمسی داخلی در هیچ سیاره‌ای گرد هم نیامده‌اند. به هر حال در مورد ریز سیارات باقیمانده، تشکیل سیارات غول پیامی برای اتمام بود. زودتر یا دیرتر، یک ریز سیاره‌ی نزدیک به یکی از سیارات غول، به ناچار با احتمال بالای خروج از منظومه‌ی شمسی توسط نیروی گرانشی سیاره مواجه می‌شود. برخوردهای گرانشی احتمالاً باعث ایجاد تشکیل کمربند EK و ابر اورت بوده است. ولی ممکن است آن‌ها خودشان اثر بزرگی روی مدار سیارات داشته باشند. اگر ریزسیاره به دلیل برخورد گرانشی با یک غول به زور از خورشید دور شده باشد، انرژی گرانشی زیادی به دست می‌آورد. انرژی کسب شده توسط ذره‌ی گرانشی باید از جایی آمده باشد و تنها جایی …….

فهرست مطالب

پیش گفتار: بیانیه ی یک رصدگر

بخش اول: سیارات

فصل اول: تخته سنگ ها
فصل دوم: روزی که منظومه ی شمسی یکی از سیاراتش را از دست داد
فصل سوم: ET و سیارات فراخورشیدی

بخش دوم: ستارگان

فصل چهارم: ارتباط
فصل پنجم: مرز آخر

بخش سوم: کهکشان ها

فصل ششم: فیلم صامت
فصل هفتم: تاریخچه کهکشانها

بخش چهارم: کیهان

فصل هشتم: تماشای مهبانگ در تلویزیون
فصل نهم: روح افلاطون

واژه نامه
ثابت های فیزیکی و نجومی
نمایه

bigbangpage.com

رادمهر 0- 0- 0
دوستان من این کتاب رو با پیشنهاد آقای پورفتح الله،دوست عزیزم،. و استاد میر عابدینی برای کنفرانس فیزیک انتخاب کردم. عالی بود!. پیشنهاد می کنم که همه این کتاب رو بخونن!
‌چهارشنبه 24 دي 1393 - 12:47